Logboek 2018/3 Terug uit de Scillies

Zondag 19-08-2018

Gisteravond stuitte ik op een cartoon dat ongeveer uitdrukt wat ik in mijn vorige blogpost schreef (zie hierboven). Verder commentaar overbodig. Opnieuw een mooie zomerdag, weliswaar overwegend bewolkt en het met wat meer wind, maar met 24 graden een prima temperatuur. Sinds het begin van de historische metingen in 1706 is de gemiddelde temperatuur 's zomers niet zo hoog geweest als dit jaar, schrijft Weeronline. Volgens de huidige verwachting komt de gemiddelde zomertemperatuur in De Bilt uit op 19,1 graden. Daarmee wordt het vorige record van 18,7 graden uit 1826 ruimschoots gebroken. De warmste zomer sinds 1901 was 2003 met 18,6 graden. In een normale zomer bedraagt de gemiddelde temperatuur op het hoofdstation 17,0 graden.

Anna maakt twee suffisante soepen voor het eind van de middag, als Floor haar zoon Thijs (8) komt brengen voor het afgeslroken logeerpartijtje. Vandaag is Rommert, mijn oudste zoon, jarig. Hij wordt 31. Ik bel om hem te feliciteren. Hij is vrolijk; over twee weken vertrekken hij en Loïs voor een vakantie van drie weken naar Madagscar. Lijkt met geweldig. Misschien heeft hij de zwerversnatuur van zijn vader geërfd.

Ik lees een boeiend artikel in de bundel 'The Universe Next Door' (NewScientist, 2017) van de natuurkundige Max Tegmark. 'Is consciousness just a state of matter?', vraagt hij zich af, tegen de achtergrond van zijn opvatting dat alle structuren die in de wiskunde bestaan ook in de werkelijkheid moeten bestaan. Het bewustzijn noemt hij 'een perceptronium', een staat van materie die bewustzijn ervaart. Materie kan in verschillende vormen bestaan: vloeistof, vaste stof, gas, plasma. Ook die vormen zelf kennen veel verschillen. Zoals er veel verschillende vloeistoffen zijn, zijn er ook verschillende vormen van bewustzijn. Het artikel staat vol met zinnen waar je lang op moet kauwen. 'I have long contended that consciousness is the way information feels when processed in certain complex ways.' Tegmark vertelt dat het cerebellum, onze kleine hersenen, geen bewustzijn produceren. Het is een informatie-processor., een feed-forward neuraal netwerk, onmisbaar bij het uitvoeren van complexe bewegingen. Maar niet bewust. Tegmark maakt de stap naar p-zombies, de filosofische zombies, waar ik het in dit weblog al eens eerder over had. Niet van echt te onderscheiden, maar zonder bewustzijn, lees hier.

     Er staat nog veel meer in het artikel, teveel om op te noemen, maar dan stuit ik opeens op een gedachtegang die me laat duizelen, zo simpel en tegelijk zó diep. In Einsteins algemene relativiteitstheorie modelleren we 'de waarnemer' als een fictieve, onbelichaamde en massaloze entiteit, die geen enkele invloed heeft op het waargenomene. In de quantumfysica is dat volledig tegenovergesteld: de waarneming verandert de werkelijkheid ('de golffunctie stort ineen', e.d,). Er is geen overeenstemming onder quantumtheoretici hoe je over de waarnemer moet denken. Zou het bewustzijn en zijn rol in het waarnemen het verschil kunnen uitmaken tussen Einsteins relativiteit en quantumfysica? Een duizelingwekkende gedachte. 'Some recent papers have argued that the observer is the key to understanding other fundamental physics mysteries, such as why our universe appears so orderly, why time seems to have a preferred forward direction, and even why time appears to flow at all.' Dat zou op een of andere manier de rol van bewustzijn in bewuste waarmers kunnen zijn. Ik heb twee boeken van Tegmark liggen, 'Our Mathematical Universe' (Penguin, 2014) en het recent in Plymouth aangeschafte 'Life 3.0' (Penguin, 2017). Die zal ik prioriteit geven. Terug naar boven