Logboek 2024/2 Voorjaar, 2 oorlogen

Direct naar

het laatste

verslag

Dit gebeurde vroeger nogal eens een auto die vanaf de kade op het Eind de havenkom inschoof. In dit geval een Lada die ergens in 1990 op een jachtje terecht kwam. Bij het parkeren de handrem niet aangetrokken? Of per ongeluk gas gegeven? Het gebeurde vlak voor ons huis, dat je (rechts) nét niet ziet. Wel staan bovenaan de foto van rechts naar links het gebouw van de havendienst/veerdienst (tegenwoordig Riveer geheten) en het huis van de sluismeester. Tussen beide panden is de Lingesluis. Er is al een steiger langs de kade; de jachthaven was er dus al. De renovatie was in 1988. Deze foto is van Jos Waltheer, toen een lokale persfotograaf. Ik werkte toen al in het Beatrixziekenhuis als directeur patiëntenzorg, vandaar dat ik hem kende.

Tja, wat zal dit tweede kwartaal van 2024 ons brengen? In elk geval hangt het af van de snelheid van afwikkeling van de schadeclaim en de restauratie van het verrotte dek van onze Dulce. We kunnen het alleen maar afwachten. Zodra de boot weer vaarklaar en ingericht is, willen we richting Zeeland en de Belgische kust.

Passanten in de LIngehaven op 1e Paasdag.

Maandag 01-04-2024, 2e Paasdag

De berichten buitelen over elkaar heen nu het voorjaar is en de bodem aan het Oekraïense oorlogsfront geleidelijk droger en harder wordt. Het Russische leger rekruteert volgens Britse deskundigen ongeveer 30.000 mensen per maand voor de oorlog in Oekraïne. Dat blijkt zaterdag uit het dagelijkse bericht van de geheime dienst van het ministerie van Defensie in Londen. Moskou kan hiermee zowel de verliezen onder de soldaten compenseren als zijn aanvallen in de oorlog tegen Oekraïne voortzetten. Daarnaast gaf Poetin toestemming voor het oproepen van 150.000 dienstplichtigen. Het gaat om mannen tussen de 18 en 30 jaar. Volgens de wet mogen die niet naar het front, maar wat is de wet nog in Rusland? Ondertussen trekt Oekraïne een miljard euro uit om met spoed 2000 kilometer van nieuwe verdedigingslinies aan te leggen

     Hoe is het bij ons? Is het eigenlijk niet al oorlog?, vraagt Kustaw Bessems zich af. 'Gek eigenlijk. Je mag verwachten dat onder dit gesternte het debat over regeringsvorming volledig in het teken van oorlog staat'. In speculaties over wie MP en minister kunnen worden ziet hij echter veelvuldig het criterium ‘kan door één deur met Wilders’.

Een droge dag met wolkenvelden en soms wat zon. Drommen volk over de sluis, Gorcummers en toeristen. De meeste passantenboten vertrekken weer. Naar het begin van dit kwartaal

Jos Collignon. Gehaktmolen.

Dinsdag 02-04-2024

Gisteravond naar het tweede deel gekeken van de VPRO-serie 'Putin and the West'. Aanleiding voor veel peinzerij. Opvallend was hoezeer er al eerder in het Westen getwijfeld werd over de steun aan Kyiv, ondanks alle bezweringen dat men tegenover een revanchistisch Rusland stevig achter Oekraïne stond. Steeds weer de angst voor escalatie en een kernoorlog. Met name van de Duitser Scholz. Zelensky zal nooit genoeg wapens en munitie krijgen om te winnen, zeker als Trump in de herfst de presidentsverkiezingen wint. Hoeveel jaren duurt het voor de strijd stolt en bevriest? Eigenlijk is dat nu al haast het geval, of bereidt het Kremlin zich voor op een nieuw, groot offensief? Of zijn de Russen daar niet meer toe in staat? Ook een bevroren front, een staakt-het-vuren en een onbevredigend vredesakkoord met een 20 procent kleiner Oekraïne is voor Poetin een overwinning. De rij van bevroren confllicten: Transnistrië, Georgië, de Krim, de Donbas, wordt er eentje langer door. Tot het Kremlin zich na een aantal jaren voldoende versterkt heeft voor de volgende stap.         

Ondertussen krimpen zienderogen de macht en de positie van het democratische Westen in de wereld. De NATO durft de Russen niet adequaat af te stoppen. Dat zouden alleen NATO-boots-on-the-ground kunnen, bijvoorbeeld een gedurfde en onverwachte stap meteen na een stop van de gevechten, dus NATO-legers in Kyiv en een nieuwe Koude Oorlog. Een crimineel is een gokker, maar Poetin calculeert wel degelijk. Daarmee gijzelen hij of zijn opvolgers het Westen en Rusland blijft stap voor stap winnen. Het Westen zou dat ook moeten durven. Poetin de voet dwars zetten. Ik denk dat hij geen nucleaire oorlog zal beginnen met zijn eigen vernietiging als gevolg. Hij is trouwens volkomen afhankelijk van China geworden en Peking zal hem dat niet toestaan. In termen van Ingo Piepers komt er nu dus nog geen systeemoorlog maar een tijdelijke ontlading, een voorlopige correctie ten behoeve van de nieuwe machtsverhoudingen in de wereld - tot de spanningen na onbepaalde tijd te sterk worden en er een nieuwe ronde komt. Dan zijn we wellicht decennia verder.

In de Amerikaanse staat Texas is een man besmet geraakt met vogelgriep. De besmetting volgde op contact met besmette melkkoeien, zo heeft de Amerikaanse gezondheidsautoriteit CDC bekendgemaakt. De patiënt heeft door de besmetting met H5N1 een oogontsteking opgelopen en is weer herstellende, zegt het CDC. Er zijn geen signalen dat het virus van mens op mens kan overgaan. Het oogslijmvlies is een bekende porte d'entrée voor menselijke en dierlijke influenzavirussen, aldus Marion Koopmans. Dreigt er nu een nieuwe pandemie? Het is niet de eerste mens die het virus opdoet, maar het kwam altijd van besmet gevogelte. Nu dus van koeien. De voortekenen lijken echter gunstig: zo heeft het vogelgriepvirus nog niet een van de bij wetenschappers bekende mutaties ondergaan waardoor het zich beter via de lucht kan verspreiden. Ook lijkt de besmette Texaan het virus niet aan andere personen te hebben doorgegeven, maar besmetting van mens op mens ligt op de loer. De Volkskrant heeft meer.

De dag vangt droog en overwegend grijs aan. We rijden naar oost voor sportschool en supermarkt. Terug in de regen. We lezen in de krant dat het traditionele Lingehavenconcert in september dit jaar niet doorgaat. Tekort aan geld want alles is erg veel duurder geworden: productiekosten, verhoogde veiligheidseisen en milieutechnische voorzieningen. Hoe jammer. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 03-04-2024

De update van de gemiddelde wereldtemperatuur in de lagere atmosfeer gemeten door satellieten geeft over de maand maart een record: +0,95 graden Celsius ten opzichte van de periode 1991 - 2020. Al vanaf september vorig jaar is de positieve anomalie ongewoon hoog. De waarden zitten rechtsboven in de grafiek allemaal op een eenzaam hoopje. Gevolg van de El Niño? Die lijkt nu op zijn retour te gaan en dat zullen we de komende tijd moeten kunnen zien in maandcijfers die weer dalen. De lineaire opwarmingstrend staat nu op +0,15 graden per 10 jaar, te verdelen in +0,13 graden boven de oceanen en +0,20 graden boven landmassa's. De maand maart was over de hele wereld 1,68 graden Celsius warmer dan het gemiddelde van de periode 1850 - 1900, de voorindustriële basislijn. Het is wereldwijd het 10e aaneengeschakelde maandrecord en het is voor de 9e maand dat de +1,5 graden van de Parijse Akkoorden gepasseerd wordt.

We hebben niet alleen problemen met de capaciteit van het stroomnet, maar ook met het leveren van drinkwater. Sommige bedrijven en nieuwe woningen kunnen niet meer op het waterleidingssysteem worden aangesloten, waarschuwt drinkwaterbedrijf Vitens. Het gaat om gebieden in Twente, rond Utrecht, Amersfoort, Den Haag en het noorden van Groningen. De oorzaak: watertekort. Dat klinkt vreemd in de meest natte winter/lente ooit, maar toch is het zo. 'In het kort komt het erop neer dat er watertekort is', zegt de NOS. 'Door de opwarmende natuur verdampt er meer water. Tegelijk neemt de vraag naar water toe, vooral in de zomer'. Volgens een topman komt het systeem helemaal klem te staan. Bij bedrijven is een aansluiting al langer een probleem. De afgelopen jaren is bij 45 bedrijven een drinkwateraansluiting afgewezen. Nergens in Europa zijn de sloten, plassen en rivieren zo vervuild als hier. Hoe lang weten we dat al?

Na een ochtend met miezer een middag met zon. Tessa komt bij ons lunchen. Daarna haalt Anna wat boodschappen in de binnenstad. Naar het begin van dit kwartaal

Beeld van het mini-sterrenstelel UMa3/U1 (Bron: Kecktelesoop/CFHT/S. Gwyn)

Donderdag 04-04-2024

Kosmische buren, altijd interessant, ook als ze heel ver weg zijn. Laatst had ik het over de Grote en de Kleine Magelhaense Wolken, kleinere sterrenhopen die door zwaartekracht van de Melkweg ooit zouden zijn ingevangen. Nu zou er een nog veel kleinere buur zijn ontdekt, UMa3/U1, de zwakste en lichtste Melkwegsatelliet die tot op heden werd gevonden. (UMa wil zeggen dat het stelsel in het sterrenbeeld Ursus Major, Grote Beer staat). Het mini-stelsel bestaat slechts uit 60 sterren, is zo'n 10 lichtjaren in doorsnee en bevindt zich op 30.000 lichtjaren van ons vandaan. De massa van het hele UMa3/U1 is maar 16x zo groot als onze zon. De sterren in het mini-stelsel zijn 10 miljard jaar oud, dus het heeft zich al die tijd kunnen handhaven bij de grote galactische buurman. Dat is opmerkelijk want het betekent dat het al die tijd voldoende zwaartekracht had om bijeen te kunnen blijven. Dat kan alleen maar door een grote hoeveelheid donkere materie er omheen komen. Astronieuws schrijft: 'Het feit dat het stelsel intact lijkt, leidt tot twee even interessante mogelijkheden: ofwel UMa3/U1 is een piepklein sterrenstelsel dat gestabiliseerd is door grote hoeveelheden donkere materie, ofwel is het een sterrenhoop die toevallig kort voor zijn ondergang is ontdekt. In het eerste geval zou het bestaan van UMa3/U1 een voorspelling ondersteunen van de meest gangbare theorie over de oorsprong van het heelal. Volgens dit Lambda Cold Dark Matter model (CDM) model, moeten sterrenstelsels zoals de Melkweg tijdens hun ontstaan satellietstelsels om zich heen hebben verzameld die tot op de dag van vandaag om hen heen draaien'.

De schade die wolven aanrichten bij veehouders is typisch zo'n non-item bij rechtspopulistische partijen. Dat blijkt uit het meeste recente rapport van BIJ12, de organisatie die in opdracht van de provincies de wolvenpopulatie monitort en de afhandeling van de schade uitvoert. De wolf is helemaal zo schadelijk nog niet voor de boeren; mezen en ganzen zijn veel schadelijker. De wolf komt niet eens voor in de top-10 van schadeoorzaken. Grauwe-, brand en kolganzen zorgden in 2022 met het opvreten van gras bij veehouders voor een kostenpost die een factor 100 hoger ligt: ruim 35 miljoen euro. Daarna volgt de mees, die appels onverkoopbaar maakt door er gaatjes in te prikken: 1,6 miljoen euro schade. Wat lezen we ook nog bij De Volkskrant over het nieuwe rapport? Bij 97 procent van de schadegevallen door wolven was niet eens een ‘raster volgens adviesnorm’ aanwezig. 'Van die 3 procent die dit wel had, bleek het gros niet goed geïnstalleerd. Met andere woorden: van de duizend schademeldingen is er niet een bij waar schapen goed waren beschermd, terwijl veehouders wettelijk verplicht zijn hun dieren te beschermen tegen wild'. Inderdaad. een non-item. Toch willen de provincies Gelderland en Drenthe onder leiding van hun BBB-gedeputeerden dat het kabinet in Brussel gaat vragen om een lagere beschermingsgraad voor de wolf. Dan kunnen ze erop laten schieten. Waarom wil domrechts toch altijd zo graag wilde dieren doden? Wie het weet mag het zeggen.

Een wisselvallige en winderige ochtend. Toch maar sporten. In de middag wat vaker droog en wat zon. Nog steeds veel wind. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 05-04-2024

Dat is opmerkelijk, maar eigenlijk wist je het wel. De economie doet het niet beter tijdens rechtse kabinetten. Het kabinet Den Uyl was zelfs het zuinigste kabinet ooit. Ondanks de oliecrisis. Wat was er nu opmerkelijk? In een groot dataonderzoek onderzochten Duitse wetenschappers de economische prestaties van 51 populistische leiders uit de geschiedenis. Hun conclusie luidt (NRC): 'De economische kosten van het populisme zijn hoog'. Waarom? Ze neigen naar protectionisme, hebben een slechte begrotingsdicipline en ze ondermijnen de rechtstaat, blijkt uit de studie. Als ‘populist’ classificeren de onderzoekers Adolf Hitler (Duitsland) tot Juan Perón (Argentinië) en van Silvio Berlusconi (Italië) tot Jacob Zuma (Zuid-Afrika), maar ook leiders als Erdogan (Turkije), Indira Gandhi (India), Robert Fico (Slowakije) en Hugo Chávez (Venezuela). Er horen overigens ook wat linkspopulisten bij. Bij de selectie van de leiders baseerden de onderzoekers, drie economen van het gerenommeerde Institut für Weltwirtschaft (IfW) in Kiel, zich op een definitie van populisme die nu gangbaar is bij politicologen: een populist is een politicus voor wie de tegenstelling tussen 'het volk en 'de elite' leidend is. Toch goed om te weten in een periode waarin veel populisten in de wereld dicht bij de regeringsmacht dreigen te geraken: bij ons Geert Wilders, in Frankrijk Marine le Pen, in Portugal het extreemrechtse Chega en in de VS Donald Trump ('Een superpopulist, eigenlijk'). In Hongarije, Slowakije en Italië zijn de binnenlandse vijanden van Europa en de democratie al aan de macht.

XR blokkeert morgen samen met Gretha Thunberg de A12 in Den Haag, om een eind aan de fossiele subsidies te eisen. Ze komt naar Nederland omdat er op de A12 een internationale Stop Fossiele Subsidies campagne aangekondigd wordt. Hoewel het mooi weer wordt, zie ik er ditmaal van af. Vanmorgen regen. Toch even naar het Piazza Center voor de resterende boodschappen. Ik vond er mooie, dikke asperges voor vanavond. Vanmiddag wisselen zon en regen elkaar af. Naar het begin van dit kwartaal

Temperatuur van de Noord-Atlantische oceaan vanaf 1 januari 1981 tot 25 maart 2024. Bron: ClimateReanalyzer.org.

Zaterdag 06-04-2024

In juni begint straks weer het orkaanseizoen op de noordelijke Atlantische Oceaan en de Cariben. Colorado State University kwam afgelopen week met de jaarlijkse orkaanverwachting. Volgens het Amerikaanse instituut zullen het komende seizoen maar liefst elf orkanen de regio treffen (normaal 7), waarvan 5 zware (normaal 3) en nog eens 23 tropische stormen (normaal 14). Het KNMI verwacht eveneens een zeer actief seizoen met veel en krachtiger orkanen. Dat komt door de ongewoon hoge oppervlaktetemperaturen waar al een jaar lang sprake van is - zie de grafiek hierboven - en het afnemen van de huidige El Niño. Er zit dus veel meer energie in het warmere oceaanwater, dat resulteert in hogere verdamping en meer vocht in de atmosfeer. Zeven jaar geleden waren er vergelijkbare omstandigheden: de El Niño van 2016/2017 was juist voorbij. Het was het jaar van orkaan Irma, die verwoesting op Sint Maarten bracht en twee weken later trok de orkaan Maria langs Saba en Sint Eustatius. Als er wel een El Niño is, veroorzaakt die veel windschifting boven een warm zeeoppervlak, dat de opstijgende warme luchtkolommen doorbreekt en doet instorten. Deze zomer en herfst is die dempende werking er niet meer.

Al eerder maakte ik gewag van het scherpe debat in kringen van klimaatwetenschappers over de betekenis van de ongewone hoge temperaturen van het oppervlaktewater van de noordelijke oceanen. Mensen zoals Michael Mann, de man van de hockeystickgrafiek, gaat het waarschijnlijk gewoon om een fluctuatie, er zijn altijd tijden geweest dat het klimaat leek stil te staan en andere, waarin sprake was van een ongewoon snelle opwarming. Hij beticht de 'versnellers' van alarmisme en doemdenken. Daarme werken ze ook nog het toepassen van omstreden technofixen in de hand, zoals SRM (Sun Ray Management). De 'versnellers' denken dat er mogelijk toch iets aan de hand is, dat de klimaatgevoeligheid doet stijgen en het tempo van de opwarming versnelt. Mogelijk een kantelpunt dat gepasseerd werd. Natuurlijk moeten we het afwachten. We zijn trouwens toch te laat, denk ik vaak. Hier een X-draadje over het debat.

Volgens de laagste inschatting komt de instroom van asielzoekers volgend jaar uit op 49.800, in het hoogste scenario zijn dat er 78.500. Dat is iets meer dan dit jaar. Voor 2024 was de prognose iets lager, namelijk tussen de 48.800 en 75.700. Ondanks de radiostilte vanwege de formatie reageert Wilders op X als door een wesp gestoken: 'Ons land is propvol, het kost miljarden, we hebben een giga woningtekort, en steeds meer dorpen en steden lijken bezet gebied' (...) Dat moet snel stoppen. Nul concessies. Ben er klaar meer'. 'Bezet gebied', geweldig, hij weet hoe hij het niet-geïnformeerde volk maximaal bespelen moet.

Vandaag wordt het uitzonderlijk warm voor de tijd van het jaar. In het zuiden en oosten wordt 25 graden verwacht, maar ook langs de kust voelt het met 23 graden aan als een zomerse dag. Aan het eind van de ochtend is het al bijna 21 graden. In de winkelstraten is het druk en de terrassen op de Grote Markt zitten stampvol. De wind is zuidelijk en warm. 's Middags is de zon gesluierd door wat waarschijnlijk Saharazand is. Het kwik loopt op naar bijna 23 graden. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 07-04-2024

De zwaartekracht is de zwakste van de vier fundamentele natuurkrachten. Dat is dus anders dan in het stripje hierboven. De sterke en de zwakke kernkracht en het electromagnetisme zijn alledrie veel sterker dan de zwaartekracht. Werking op afstand zonder dat er iets tussen twee objecten aanwezig is, werd door fysici altijd vreemd gevonden. Daarvoor zijn speciale deeltjes bedacht. Natuurkrachten worden overgebracht door een apart soort deeltjes die bosonen heten: fotonen bij het electromagnetisme, gluons bij de sterke kernkracht en W- en Z-deeltjes bij de zwakke kernkracht. Het Higgsdeeltje, dat in 2012 bij CERN in Zwitserland werd aangetoond, is ook een boson. Het brengt geen natuurkracht over maar is de drager van het Higgsveld dat het hele universum doordrenkt en massa aan alle materie verleent.

     Ook de zwaartekracht zou door een boson worden overgebracht; dat heeft men het graviton genoemd. Het is al decennialang niet gelukt om het aan te tonen. Het graviton zou voorkomen in de snaartheorie of in een andere quantumtheorie van de zwaartekracht, die een eind zou maken aan de onverenigbaarheid van relativiteit en quantumfysica die nu al bijna een eeuw onopgelost blijft. Daarom kijk je op als je in de NewScientist leest dat onderzoekers iets hebben gevonden dat zich gedraagt als een zwaartekrachtdeeltje.

     Hm, het valt wat tegen. Een groep natuurkundigen stelt in een artikel in Nature van eind maart dat zij in een halfgeleider deeltjes-achtige excitaties, ofwel iets als ‘quasideeltjes’ hebben waargenomen, die precies lijken op gravitonen. Alleen was het in een opstelling met slechts twee ruimtelijke dimensies. De platte halfgeleider van galliumarsenide plaatsten ze in een krachtige koelkast en zetten er een sterk magnetisch veld op. Door quantumeffecten gedragen de electronen in de halfgeleider zich vreemd. 'Ze gaan sterk op elkaar inwerken, en vormen een ongebruikelijke, onsamendrukbare vloeistof. Deze vloeistof is niet kalm, maar laat collectieve bewegingen zien waarbij alle elektronen zich gezamenlijk verplaatsen. Deze collectieve bewegingen worden ’quasideeltjes’ genoemd worden, omdat ze zich als deeltjes gedragen'. Waarom lijken die op gravitonen? Dat gebeurde toen de quasideeltjes laserlicht terugkaatsten met een soort quantumspin waarvan men ooit veronderstelde dat alleen gravitonen die hadden. Graviton-achtige excitaties in een vlakke, tweedimensionale ruimte, dat is nog lang geen driedimensionaal universum, maar misschien is het een begin.

In Slowakije gaat men verder op de populistische weg. De kant op van Orbán in Hongarije. Een bondgenoot van de ultrarechtse premier Robert Fico won gisteren de presidentsverkiezingen. Beiden zijn pro-Russisch. Maar in Boedapest waren er grote demonstraties tegen het Orbánregime. Peter Magyar, een potentiële uitdager van de regering, beschuldigt de leiders van het land van corruptie en vriendjespolitiek. Maar hij heeft zelf geen brandschoon verleden in Fidesz, de partij van Orbán.

Gisteren viel het vijfde dagrecord van dit jaar in De Bilt: 24,1 graden. Daarmee is het oude datumwarmterecord van 23,0 graden uit 2020 gebroken. Er zijn nog geen datumkouderecords in 2024. Warmterecords komen tegenwoordig dan ook veel vaker voor dan kouderecords. Deze eeuw telt tot dusver negen keer meer warmterecords dan kouderecords. Na een grijs begin breekt er vandaag een stralende zondagochtend uit. Het wordt minder warm dan gisteren; bij ons in het begin van de middag maximaal 20,6 graden. Weer een dagtemperatuurecord. Naar het begin van dity kwartaal

Oranjekleurige avondhemel boven de stad gisteravond door Saharastof in de atmosfeer. Je ziet ook dat het voorzieningengebouw haast klaar is (foto Nel Meeder)

Maandag 08-04-2024

Gisteravond was er een fraaie oranje gekleurde zonsondergang door al het Saharastof in de atmosfeer. Overbuurvrouw Nel M. maakt er een foto van. Later vannacht viel regen. Vandaag opnieuw veel zon en ook veel wolkenvelden. Het wordt ruim 18 graden en blijft droog. Opnieuw een datumwarmterecord. Het 21e van dit jaar. We gaan naar de sportschool en Anna doet boodschappen bij de Coöp/Plus op de Westwagenstraat. Anders dan dit weekeinde waren er weinig mensen op straat. Nog steeds geen bericht van Unigarant (100% dochter van ANWB) inzake de bootschadeclaim. De afhandeling duurt nu al tweeëneenhalve maand.

Vandaag is er een volledige zonsverduistering. Daar is niets magisch aan. In een smalle strook over Mexico, de VS en Canada staan aarde, maan en zon precies op één lijn. De media zijn er al weken vol van. Een volledige zonsverduistering komt niet veel voor, maar is ook niet schaars. In 2026 zijn er weer verduisteringen te zien in IJsland en Spanje. De NRC bedacht er de term 'eclipsmania' voor. Met miljoenen naar de zonsverduistering kijken. 'Het is een hele bijzondere ervaring, maar de files zijn vreselijk'. Er zijn plekken op de waarnemingsstrook waar men honderd dollar vraagt voor een parkeerplek. Wappies zijn er ook vol van. Theorieën over het einde der tijden en andere bedoelingen van God doen de ronde, volgens de NRC onder andere onder Trumpiaanse politici. 'God is sending America strong signs to tell us to repent. Earthquakes and eclipses and many more things to come. I pray that our country listens.'

Nog een nieuwe term. Volgens de Duitse politicoloog Gianna Maria Eick bestaat er ook zoiets als 'welvaartschauvinisme'. Dat ziet zij in de opvatting van domrechts dat de toegang van migranten tot de verzorgingsstaat beperkt of afgesloten moet worden. 'Het is voor hen een winnende formule'. Inderdaad, bij Wilders staat het op 1. Welvaartschauvinisten doen een beroep op gevoelens van nationalisme en jaloezie. In die opvatting zijn migranten - arbeidsmigranten en asielzoekers - louter profiteur. Er is geen besef dat ze ook flink bijdragen aan de verzorgingsstaat. Het is een naar trekje van ons volk. Nederland is geen genereus land, het is een van de meest welvaartschauvinistische landen in Europa. Dat is een erg irrationele houding bij grote schaarste aan arbeid en een groeiende grijze golf. Daarom is het oerdom dat bijvoorbeeld asielzoekers zo lang moeten wachten op toegang tot de arbeidsmarkt. Volgens SEO Economisch Onderzoek levert het de Nederlandse economie miljarden euro’s op als asielzoekers onbelemmerd kunnen werken. Veel lagerbetaalden - 'practisch-opgeleiden' moet je die tegenwoordig  noemen - trappen liever anderen de grond in die het nog slechter hebben dan zij. En nu lijken ze de welvaartschauvinisten ook nog aan de macht te helpen. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 09-04-2024

Bas van der Schot vandaag in De Volkskrant.

Woensdag 10-04-2024

Gisteravond zag ik met kromme tenen hoe Henk Vermeer, nota bene onderhandelaar van BBB voor een nieuw kabinet, bij Jeroen Pauw beweerde dat het Europese Hof voor de Mensenrechten door zijn uitspraak in de klimaatzaak van de Zwitserse klimaatoma's, onze nationale democratische instituties ondermijnde. Hij zette het ook op X. Het 'toont maar weer eens aan dat rechters zich bemoeien met politiek beleid. De nationale democratische instituties worden bedreigd door ongekozen (Europese) rechters'. Rechters toetsen bijvoorbeeld of de overheid zijn afspraken nakomt. Het toont vooral aan dat domrechts niks snapt van de scheiding der machten, de Trias Politica. Bovendien hadden ze in het begin van de formatie al in een 'basislijn over de rechtststaat' afgesproken dat de formerende partijen de Europees rechtspraak zullen respecteren.

     De BBB is gewoon een belangenorganisatie voor de grootste boeren en de Agro-industrie. Sommigen noemen de partij de Boer Bayer Beweging. Volgende week zullen ze in de Eerste Kamer de verhoging van het minumumloon tegenhouden, waar de Tweede Kamer al akkoord mee was. Maar dat was vlak voor de verkiezingen van 22 november. Er was toen al al een financiële dekking voor bedacht, zoals het schrappen van een belastingvoordeel voor expats, het verhogen van de bankenbelasting en voor grote bedrijven een belasting op de inkoop van eigen aandelen. Per 1 juli krijgen de minima, de AOW'ers en de uitkeringstrekkers nu alleen maar een schrale 3 procent, niet eens genoeg om de inflatie te compenseren. Voor alleenstaanden op bijstandsniveau (ruim 1.200 euro per maand) is de tegenvaller het grootst. Voor hen raamde het ministerie van Sociale Zaken dit jaar al een koopkrachtdaling van 0,4 procent. Dat wordt nu een min van 0,7 procent. Tja, een hoger minimumloon kost de agrosector, die vooral werkt met arbeidsmigranten, veel geld. De dekking komt nu vrij en dat geld kunnen de formerende partijen goed gebruiken.

     Overigens schijnt de formatie in grote problemen te zitten vanwege de mestproblemen. Ook dat komt door BBB. Minister Adema, de VVD en NSC beseffen dat er aan de derogatie niet te ontkomen valt, maar BBB denkt dat er in Brussel nog te praten valt. Er dreigen sancties en boetes als Nederland niet met maatregelen komt.

     Wilders gaat ondertussen een toespraak houden op een extreemrechtse conferentie in Boedapest. Hij is naast Orbán een van de hoofdgasten. Journalisten zijn niet welkom. Verschillende Nederlandse kranten, zoals de Volkskrant en de Groene Amsterdammer, melden dat ze een afwijzing hebben gekregen. Ook de Europa-correspondenten van de NOS zijn niet welkom. Het gaat om de Conservative Political Action Conference (CPAC),  een organisatie die onder meer Trump steunt. Er zal een complotdenker uit de VS spreken, die pleit voor het afschaffen van de democratie en die het jammer vindt dat de bestorming van het Capitool in Washington in 2021 is mislukt. Yesilgöz en Omtzigt halen er de schouders over op.

Deze week overleed Peter Higgs, natuurkundige en Nobelprijswinnaar. Hij werd 94 jaar. Zijn vriend en collega Frank Close schreef een obituarium in The Guardian. Higgs voorspelde al in 1964 dat er een apart deeltje nodig was om alle andere deeltjes uit het Standaardmodel van de Deeltjesfysica een massa te geven. Zonder massa zouden al die deeltjes in het vacuüm met de lichtsnelheid door elkaar heen razen in een ziedende wolk. Pas na vijftig jaar werd het deeltje gevonden bij CERN in Zwitserland. Dat was in 2012. Higgs had niet gedacht dat het nog tijdens zijn leven zou gebeuren. 'Sommige mensen halen wetenschap en theologie door elkaar. Ze beweren dat wat er bij CERN is gebeurd het bestaan van God bewijst', zei Higgs in 2013 tegen The Guardian.

Mooie dag vandaag. Zon en 15 graden. Anna gaat tussen de middag lunchen bij Tessa. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 11-04-2024

Kun je nog verantwoord bouwen in Nederland? Zeespiegelstijging en de soms snel toenemende afvloed van watermassa's in rivieren en beken maken nieuwbouw in veel gebieden niet meer verantwoord. Het ministerie van I & W brengt nu een interactieve kaart uit waarop je kunt zien hoe het zit met het bouwrisico in je eigen stad en dorp. Het is geen verrassing: het meest geschikt voor bebouwing zijn de droge zandgronden in het oosten en zuiden van het land. De kaart is niet erg actueel; hij werkt nog met de klimaatscenario's van het KNMI uit 2014. Niet met die van vorig jaar, die ernstiger zijn. Verder kijkt men maar tot 2100; dat lijkt me voor bouwprojecten onvoldoende horizon. Men rekent ook maar met een zeespiegelstijging van 1 meter. Die kan in de nieuwe KNMI-prognose wel eens hoger uitvallen. Hoe zit het met de bouwrisico's in Gorcum en ommelanden? Dat zie je hierboven. In de uiterwaarden tegenover de stad mag niet meer gebouwd worden. Knalrode kleur. Onze binnenstad is witgekleurd. Geen risico? Of zijn we niet gemeten omdat we vol zijn? In de omliggende polders mag het alleen met voorwaarden van 'klimaatadaptief bouwen'. Wat betekent dat? Op terpen? 

Het gaat snel en je kon het helaas verwachten: onderzoekers zien verdere verspreiding van H5N1 (vogelgriep) op Antactica. Ze bezochten in de tweede helft van maart tien locaties op het Antarctisch schiereiland en omliggende eilanden in de Noordelijke Weddellzee. Daar vonden ze duizenden dode vogels en op vier plekken troffen ze dode vogels met vogelgriep aan. Het gaat om 'jagers', een vleesetende roofmeeuwensoort. De grote vrees is dat het virus overslaat naar de grote pinguinkolonies en ze decimeert. Op één van de eilanden telden de onderzoekers namelijk 532 dode adeliepinguïns en ze schatten dat ze tijdens hun expeditie enkele duizenden dode exemplaren zagen. Maar het virus troffen ze niet aan in de karkassen. Terug in hun thuislab kunnen ze beter onderzoek doen. Een van de onderzoekers zegt: 'Ik vind het hartverscheurend om te zien hoe wilde dieren sterven op een plek die nog zo onaangetast is en waarvan we hebben afgesproken dat we er zo min mogelijk invloed op uitoefenen. Dieren sterven daar nu aan een virus dat in de pluimveehouderij is ontstaan.'

De eenzijdige boerenlobbyclub BBB (Boeren Bayer Beweging) begint problemen te krijgen in het formatieproces. Gisteren schreef ik er al over. De mestproblematiek vormt een splijtzwam, meldt De Volkskrant. Van der Plas is niet te spreken over de manier waarop de Tweede Kamerleden Thom van Campen (VVD) en Harm Holman (NSC) gisteren haar fractiewoordvoerder Cor Pierik afvielen tijdens een commissiedebat over de mestproblematiek. ‘Ik ben daarvan geschrokken’, zegt Van der Plas, die opheldering wil van VVD en NSC. De nieuwe en zeer riante uitkoopregeling voor veehouders die minister Adema in het leven wil roepen is nog de enige weg om het afschaffen van de mestderogatie op te lossen. Dat zien VVD en NSC nu kennelijk ook in. PVV en BBB willen op 25 april, tijdens het volgende Kamerdebat over de mestcrisis, met eigen voorstellen komen die Brussel alsnog zouden moeten overtuigen. Vergeefse hoop, dat is uitgesloten. 'Ik heb al drie keer het deksel op de neus gekregen van de Eurocommissaris', zegt Adema. Het nieuwe kabinet heeft al een crisis voor het op het bordes staat.

     Dat is niet alles. Achter de schermen is overigens al dagen te horen dat de vier onderhandelende partijleiders bijna vijf maanden na de verkiezingen nog altijd niet in staat blijken om met z’n vieren tot compromissen te komen. De partij van Omtzigt wil meer concessies van de PVV, bijvoorbeeld op het gebied van klimaatbeleid. De PVV-leider wil er echter geen enkele cent meer voor uittrekken. Verder liggen de vier partijen mijlen uit elkaar over de toekomst van de publieke omroep. Het lijkt erop dat de grootste partij in de Kamer alleen nog maar commerciële radio en televisie wil - alsof die gruwel van zinloos en smakeloos volksvermaak niet al groot genoeg is. Gelukkig is er nog steeds een meerderheid in de Tweede Kamer voor een sterke, gevarieerde publieke omroep.

Vannacht en vanmorgen regen. Sport, boodschappen. Geen bericht van Unigarant. Het duurt al 2,5 maanden. Een dikke week geleden beloofden ze een uitspraak 'eind van deze week, begin volgende week'. Morgen is het alweer vrijdag. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 12-04-2024

Je poogt zoveel mogelijk te begrijpen van deze rare, ongewisse tijd. Daarom las ik van de week het nieuwe boek van CNN-journalist Jim Sciutto 'The Return Of Great Powers' (Dutton, 2024) over Rusland, China en de volgende wereldoorlog. In een bericht op X vat hij het zelf samen als:

1- The Ukraine invasion was a 1939 moment.

2- Churchill was right about the crocodile.

3- Their security is our security.

4- Americans have a choice.

5- There are still heroes.

Hm. Een schrale samenvatting. Met Churchill en de krokodil bedoelt hij dat de Britse politicus, toen in de oppositie, na het appeasementverdrag van München in 1938 waarschuwde: 'Appeasing the dictator is like feeding the crocodile, hoping that you are the last to be eaten'. Ik trok zelf vier lessen uit het boek:

1. Het democratische westen zal de militaire steun aan Kyiv niet volhouden. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Blinken heeft dat vorig jaar al vertelt aan de Oekraïnense leiders: '...part of Blinken's message was that western military support could no longer continue at the same level in the months ahead. There's just not enough money or political capital to last' (p. 317). Inderdaad is er zeker niet genoeg politiek kapitaal om over te gaan op de vereiste oorlogseconomie bij een verwend electoraat in verkiezingstijd.

2. Oekraíne wordt door het westen toegedreven naar een vredesakkoord waarbij het grondgebied aan de Russen moet afstaan voor vrede. Sciiutto zegt: '...that the West was now raising pressure on Ukraïne to find a way to settle with Russia, including the radioactive topic of exchanging land for peace' (p.317). Territoriale concessies om Poetin voor een tijd te appaiseren, net zoals eerder in Georgië en De Krim. De resterende Oekraïense rompstaat zal geen lid van de NAVO mogen worden en veiligheidsgaranties krijgen. Een soort Minsk-3 akkoord, dat net als Minsk-1 en Minsk-2 (2014/2015) op termijn niks waard blijkt als Poetin zijn volgende invasie begint. Voor die tijd zal Poetin met een nieuw offensief in de komende maanden proberen nog zoveel mogelijk land in te pikken. Bijvoorbeeld Charkiv, de tweede stad van het ongelukkige Oekraïne.

3. De Finse ambassadeur in de VS Mikko Hautala zegt in het boek dat Poetin niet zal stoppen. In februari 2022 zou Poetin zonder veel plannen aan zijn invasieoorlog zijn begonnen met als beginsel: Ik zie wel hoever ik kan komen. Na alle bloedige tegenslagen en te kijk gezet door de successen een veel kleiner Oekraïens leger werd hij eerst  steeds ongeduldiger. Het Russische leger is ondertussen hersteld, zowel de personele als de materiële verliezen zijn gecompenseerd en Rusland kan op dit moment zelfs over meer troepen beschikken dan in februari 2022. Het heeft weer evenveel tanks als ruim twee jaar geleden en met de opgelapte en slimmer gemaakte bommen, de KAB's, 500 kilo zware zweefbommen (nu voorzien van stuurinrichting en GPS) richt hij al wekenlang slachtingen aan in de Oekraïense verdedigingslinies, de steden, de energiecentrales en andere infrastructuur. De zwaarste en nieuwste variant uit het Russische arsenaal weegt maar liefst 1.500 kilo en richt op de grond een hel aan. De ombouw van deze domme bommen is dé grote vondst en Rusland heeft er enorme voorraden van. Deze bommen vernietigen elke positie volledig. Alle gebouwen veranderen na de explosie van slechts één KAB simpelweg in een put. Oekraïne heeft er geen verdediging tegen want het Westen levert geen Patriots. De wanhopige Oekraïnse minister van buitenlandse zaken Kuleba klaagde eergisteren in de Washington Post dat hij er 100 weet te staan in bevriende landen, maar niemand wil ze verhuren. 'I feel myself hitting the wall with my own head'. Dus, zegt Hautala: 'Poetin will not give up. I am personally completely convinced that he's going to try to outlast everyone'(p. 317).

4. Het isolationisme in de VS neemt hand over hand toe. Niet alleen ten opzichte van Europa, maar misschien ook inzake Taiwan. Zeker als Trump in het najaar de verkiezingen wint, maar de Republikeinen in het Congres hebben Biden nu al op de knieën gedwongen. 'Make America great again!' betekent alleen maar dat het land als wereldmacht ineenschrompelen zal. Europa zal het machtsvacuüm niet weten te vullen als het door nationalistische en rechtspopulistische verkiezingsoverwinningen steeds meer verdeeld raakt. Hautala zegt in het boek: 'Europeans do not hesitate to critize the US at times, but few claim the alliance wil survive without US leadership. Eighty years of peace and stability goes away. It would be grand-strategy suicide' (p. 319). 

Het is gewoon een mooie lentedag alsof er er niets aan de hand is. Buiten wordt het 20 graden. Ik haal het lokale krantje en mijn favoriete lapsang souchong thee in de binnenstad. Weer niks van Unigarant, dat dus niet garant staat voor snelle afhandeling. Vanavond komen buren Lourens & Joke op bezoek. Naar het begin van dit kwartaal

Zaterdag 13-04-2024

Deze mooie sleepboot kwam gisteren door de sluis en ging pal voor ons raam liggen. Een fraai schip met mooie lijnen. Volgens buurman Lourens, gisteravond met Joke bij ons op bezoek, is hij zo'n honderd jaar oud. Gisteravond begon het Waterpoortfestival op het terrein van Buiten de Waterpoort aan de rivier. We horen de bassen in de verte dreunen maar het is niet erg luid. Ze treffen het met het weer en stoppen om middernacht. Op de bankjes langs de haven zitten jongelui nog tot een uur of vier te praten, maar ze gedragen zich rustig. Dat hebben we wel eens anders meegemaakt. Vandaag een warme dag; het wordt bij ons 23 graden. De hemel is lichtbewolkt en wat omfloerst. Nog steeds Saharastof? Er komt een omslag. Morgen zal het heel wat koeler zijn, slechts 12 tot 16 graden en de komende week wordt het nog kouder. Voorlopig geen lenteweer meer.

In een column in De Volksrant kritiseert Kustaw Bessems de uitspraak van het Europese Hof voor de Mensenrechten in de klimaatzaak van de Zwitserse klimaatoma's. 'Het is frustrerend dat de klimaataanpak tekortschiet. Maar in een democratie hebben mensen het recht om te kiezen voor rampzalig beleid'. Zo? Is dat zo? Dus moet je tragisch en/of schadelijk tekortschieten in een democratie maar aanvaarden? Met zijn allen demicratisch de klimaathel in? Stond het parlement van de Weimarrepubliek ook in zijn recht toen het in 1933 alle macht overdroeg aan Hitler en zijn nazi-partij? Dat lijkt me toch zeker niet. Bessems draait de zaak op zijn kop. Gelukkig hebben we rechters die met een hoge mate van objectiviteit kunnen vaststellen dat een regering de veiligheid en de rechten van zijn burgers onvoldoende beschermt.

Oekraïne zal nooit de oorlog tegen Rusland winnen. Een gepensioneerde Britse generaal vertelt zelfs tegen de BBC dat Zelensky's arme land zelfs al dit jaar verslagen zal worden. Waarom? Omdat het land door onze laffe schuld kampt met een gebrek aan munitie, troepen en luchtverdediging. Het is volgens de generaal duidelijk dat het komende offensief van de Russen zal plaatsvinden met een overmacht aan artillerie, munitie en troepen, plus de inzet van nieuwere wapens zoals een zweefbom. Daarover schreef ik gisteren.

     Bovendien proberen Europeanen ook zoveel als maar kan van de oorlog te profiteren. Griekse olietankers laden op volle zee Russische olie en brengen het naar Amsterdam en Rotterdam. De hele Griekse tankervloot helpt mee om de sancties tegen Rusland te omzeilen, blijkt uit een onderzoek van de NRC dat twee jaar besloeg en 156 Griekse tankers betrof. De EU-commissie heeft bepaald dat ze niet in Europese havens mogen aanleggen omdat ze bij het risicovolle overladen op volle zee hun AIS-transponder uitzetten. De maatregel is een slimmigheidje van de commissie, want ze zijn bij het overpompen buiten zicht van controlerende instanties. Waarom kunnen ze toch in ons land terecht? Je weet niet wat je leest. Zowel de douane als de Nederlandse Kustwacht zeggen dat ze geen opdracht hebben gekregen om erop toe te zien. Ze hebben bovendien geen capaciteit. De Kustwacht kan op z’n vroegst eind 2025 extra personeel aannemen hiervoor, laat een woordvoerder weten. Dus laat de Russische olie maar onbeperkt stromen.

     Ik schreef half maart al eens over hoezeer we meehelpen om de sancties tegen Rusland te ontwijken. Ook dat was naar aanleiding van onderzoek door de NRC: 'Poetin komt tanken in Vlissingen'. Ons land verdient traditioneel graag aan oorlog en bovendien krijgen we zo genoeg brandstof voor het geval er toch ooit nog eens een strenge winter komt en we het Gronings gas niet meer kunnen oppompen. Bah! Naar het begin van dit kwartaal

(Credit: NOS)

Zondag 14-04-2024

Vannacht kwam dus de verwachte represailleaanval van Iran. Het was voor het eerst dat het land rechtstreeks zijn aartsvijand aanviel. In een poging de luchtverdediging te overbelasten werden er om en nabij 300 drones en raketten op Israël afgevuurd vanuit Iran zelf, maar ook uit Irak, Jemen en later nog uit het zuiden van Libanon (Hezbollah). Een massale aanval zoals Rusland dat dagelijks in Oekraïne doet (maar 300 raketten en drones in één aanval krijgen zelfs de Russen niet voor elkaar, aldus Peter Wijninga). Het was dus in zekere zin een prestatie van Teheran maar het slaagde toch niet echt, ze werden vrijwel allemaal uit de lucht gehaald door Israël zelf, Amerika, het VK en Jordanië. De militaire basis Nevatim in de Negevwoestijn liep lichte schade op. Er waren explosies in de steden Jeruzalem, Beërsjeva en Dimona. In Israël vielen 1 zwaargewonde (een kind van zeven jaar) en 31 lichtgewonden, vaak toen ze op weg waren naar schuilkelders. De mensen reageerden tamelijk lakoniek; in Tel Aviv bleven de talrijke cafés druk bezet. 'We zijn aanvallen gewend'. Vanmiddag kwam het Israëlisch veiligheidskabinet bijeen. De Iraanse VN-ambassadeur liet ondertussen weten dat wat Iran betreft de zaak met de aanval is afgedaan, mits Israël afziet van escalatie. President Biden steunt een Israélische tegenaanval niet. De grote vraag is of Netanyahu zich in kan houden of met veel geweld in Iran zelf terug zal slaan. Sommige analisten denken dat hij de gelegenheid zal aangrijpen om in één keer het nucleaire programma van Iran te verwoesten.

Het is verontrustend dat volgens de bevelhebber van de Amerikaanse NAVO-troepen in Europa, Christopher Cavoli, de steun van China aan de oorlog van Poetin in Oekraïne beduidend groter is dan men dacht. 'Steeds meer Chinese bedrijven voorzien Rusland overvloedig van zogeheten dual-use goederen, die zowel voor burgerlijke als militaire doeleinden bruikbaar zijn. Zeventig procent van de gereedschappen en machines die Rusland kan gebruiken om raketten te bouwen, kwam volgens de Amerikanen het laatste kwartaal van 2023 uit China. Dat geldt ook voor 90 procent van de chips en andere micro-electronica in Russische tanks, vliegtuigen en raketten', zei hij volgens De Volkskrant tegen het Amerikaanse Congres. 'Daarnaast spekt Beijing indirect de Russische oorlogskas door Russische energie te importeren. Met de goedkope elektriciteit maken Chinese fabrieken bijvoorbeeld elektrische auto’s waarmee ze de wereldmarkt overspoelen.'

     Nog steeds geeft China geen rechtstreekse militaire steun aan Poetin, maar de indirecte steun is van groot belang. Cavoli ziet een steeds hechter anti-Westers blok ontstaan van Rusland, Noord Korea en Iran, met de Chinezen steeds minder besmuikt op de achtergrond. De Chinees-Russische handel steeg in 2023 met 54 procent ten opzichte van 2022 tot 240 miljard dollar. Het Westen onderschat dat en reageert zuinigjes. Gisteren kwam Duitsland over de brug met maar één Patriot-antiraketsysteem, terwijl Kyiv zegt er dringend vijf tot zeven nodig te hebben. Ik word er heel onrustig van. Wat is er aan de hand met de vrije wereld? De contouren van een mogelijke systeemoorlog op wereldschaal lijken zich af te tekenen. Twee autoritaire grootmachten tegen één derde, het verdeelde en verzwakkende Westen dat ook nog zijn interne vijanden kent: Trump en een breed front van rechtspopulisten. Terwijl Oekraïne brok voor brok aan de Russische beer wordt gevoerd, wenst een verwend electoraat niet in te leveren op zijn gerieflijk consumerende leven, zoals het publiek in Tel Aviv gewoon ongestoord in de kroeg blijft zitten.

Nóg een lentedag maar veel kouder: een graad of 15. We krijgen leuk bezoek van Rommert, Lois en Nora. Die is nu drieëneenhalf. Lina-Mae is er ook. We maken een wandeling langs de rivier naar het eerste Merwedestrandje. Op het grote grasveld is de derde dag van het Waterpoortfestival aan de gang. Allemaal goud van oud, vandaag is niet voor de jongeren. We lopen langs de speeltoestellen en de meisjes vermaken zich met schelpen zoeken en stokken in het water gooien. Hier drie foto's. Om half vijf rijden ze terug naar Utrecht. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 15-04-2024

Sinds enkele jaren heeft de gemeente een nieuw maaibeleid. Daarom maaien ze bermen e.d. pas veel later of helemaal niet. Dus ook het gras rond de geometrische beelden van Winiarski aan de overkant, zodat de voorjaarsbloemen alle kans krijgen. Nu bloeit het fluitenkruit welig op het weitje en omringt de beelden. De dag begint met stralende zonneschijn, maar rond negen uur trekt bewolking binnen. De meeste passantenboten zijn alweer weg. Tegen de kade van de Kriekenmarkt drijft een donkerblauwe stoffen bank. Kan niet van een jacht gevallen zijn.

     We gaan naar de sportschool en de AH-supermarkt. Bij het inruimen van de boodschappen regent het en het is niet meer dan een graad of elf en de wind trekt aan. Vanaf de ochtend geldt code geel. Schiphol annuleert tientallen vluchten. Inmiddels is het koufront alweer voorbij en tegen vier uur is het weer droog. Het viel bij ons erg mee.

Vanmorgen komen de vier formerende partijleiders voor het eerst weer samen bijeeen met de informateurs. Wilders toonde zich afgelopen vrijdag geIrriteerd toen bekend werd dat het kabinet miljarden extra uittrekt voor militaire steun aan Oekraïne. 'Terwijl de PVV knokt voor Nederland, vliegen de miljarden op een vrijdagmiddag naar het buitenland', brieste hij op X. BBB-onderhandelaar Vermeer was ook not amused door de steun 'die volledig uit de lucht komt vallen'. De twee informateurs hadden er ook kritiek op: 'Wij ontkennen niet dat dit het leggen van de puzzel kan bemoeilijken'. NSC en VVD staan er wel achter. 'Poetin mag de oorlog in Oekraïne niet winnen. Oekrainers vechten niet alleen voor hun eigen veiligheid, maar ook die van ons', tweette Yesilgöz. Zo hebben ze meteen al wat te bespreken.

     Vanmorgen presenteert het kabinet eerder dan anders de Voorjaarsnota. 'Belangrijke dossiers kunnen niet wachten', schrijft demissionair minister Van Weyenberg aan de Tweede Kamer. Daar zullen de formerende partijen niet blij mee zijn, maar de formatie kan nog maandenlang duren. Mislukken kan ook. Gisteravond kwam via de NOS al naar buiten wat er zoal instaat. Het gaat onder meer om extra miljarden voor de crisisopvang van asielzoekers, slachtoffers van de kinderopvangtoeslag, Groningen en tekorten van gemeenten en het wordt grotendeels betaald met miljardenmeevallers. Ik ben benieuwd of de Eerste Kamer morgen de extra verhoging van het minimumloon wegstemt. Zo ja, dan komt en nog een miljard aan extra ruimte uit de begroting vrij.

De uitstoot van CO2 van 345 bedrijven met de grootste emissies blijkt vorig jaar zo'n 13 procent te zijn gedaald. Samen zijn deze ondernemingen goed voor ongeveer de helft van de CO2-uitstoot in Nederland. Het is de grootste procentuele daling ooit. Het lijkt een succes van het Europese Emissiehandelssysteem (ETS), maar daar valt wel het een en ander op af te dingen. Bij de luchtvaart nam de uitstoot met 11 procent toe. De grootste oorzaak van de daling komt door het stilleggen van een van de hoogovens van Tata Steel voor onderhoud. Het is de grootste CO2-uitstoter van Nederland. Veel industriële bedrijven hadden een lagere productie door de hoge energieprijzen en de gestegen grondstofkosten. Dat is dus geen verduurzaming. Verder hadden de energiebedrijven het voordeel van een recordwarme winter. Naar het begin van dit kwartaal

Dinsdag 16-04-2024

Het is ongemakkelijk weer, kil. winderig, met regenbuien en soms korte perioden met zonlicht zo scherp als een mes. In de media ook al ongemakkelijk nieuws. De eerste helft van de meteorologische lente was recordwarm. De gemiddelde temperatuur komt uit op 10,3 graden tegen 7,2 normaal. Het vorige record was 9,5 graden en werd gemeten in de eerste helft van de lente van 1991.

     De schadelijke visserij met zware sleepnetten is in Natura2000-gebieden in Nederland intensiever dan in zes andere landen in Europa bij elkaar, bericht De Volkskrant. Daardoor worden de natuurdoelen voor de Waddenzee en Noordzeekustzône niet gehaald.

     Meer van dat gezellige nieuws: de afname van insectensoorten gaat veel sneller dan men dacht, meldt opnieuw De Volkskrant. Veel ervan zijn onontbeerlijk voor de bevruchting van voedselgewassen en bloemen. De oorzaken van de afname zijn divers: verlies van habitat, klimaatverandering, droogte, stikstof en pesticiden spelen een rol. Hoewel de onderzoekers zeggen nog niets te kunnen bewijzen, wijzen zij er wel op dat het gevonden omslagpunt rond 1992 en 1993 samenvalt met de grootschalige introductie van neonicotinoïden in ons land.

     We gaan verder. De formerende partijen bekijken of de 130 km/uur weer terug kan komen op de snelwegen. Meer doden, meer gebruik van energie, meer uitstoot van CO2 en stikstof.

Enfin, ik loop om acht uur met een flesje ochtendurine naar de prikpost in de Robberstraat voor de diabetescontrôle. Twee mensen staan in de harde wind te kleumen voor de deur. De prikpost is nog dicht. Pas tegen half negen komt de laborante aanlopen. Stond in de file op de Merwedebrug. Die staat er toch elke dag? Ja, ze ging wel vroeger weg maar niet vroeg genoeg. Hebt u niet gegeten, bent u wel nuchter? Jawel, mevrouw. Thuis is er warme koffie. Over het Eind rijdt een ambulance met loeiende sirenes naar de Peterbrug. De historische sleepboot Johanna hijst met het kraantje de zitbank op, die we een paar dagen eerder in de haven zagen drijven. Kennelijk vinden ze de bank niet mooi, want ze varen naar de kade van de Kriekenmarkt aan de overkant, waar ze hem in de laadbak van een vrachtwagentje van de gemeentelijke groendienst hijsen. Daarna verlaat Johanna de stad via de sluis. Als er nooit iets gebeurt is alles bijzonder.

Over de boot. VLC & Partners meldt dat Unigarant nog steeds wacht op het definitieve expertiserapport van Gijzelaar Expertise. Dat zou hij na drie werkdagen opsturen, zei de expert. Het voorlopige rapport onving Unigarant pas op 3 april; hij deed er drie weken over. Geen reclame voor beide bedrijven. En je kunt er niets aan doen, want anders dreig je ze ook nog te irriteren. Afgelopen zaterdag belde de zeilmaker. Ons grootzeil is terug uit de wasserij. Door harde wind en stortbuien haal ik het vandaag in Made op. We sjouwen het naar de kelderberging.

De media wijzen op het grote verschil tussen de luchtverdediging van Israël en Oekraïne. Het toont het grote belang van het wel of niet hebben van een dekkend netwerk van moderne luchtafweer. Israël wist met hulp van de VS, het VK en Jordanië de aanval van Iran met ruim 300 raketten en drones succesvol af te wenden. Kreeg Oekraïne maar zulke steun van de NAVO! President Zelensky smeekt zijn bondgenoten om extra Patriot-luchtafweersystemen. Die moeten onder meer de miljoenenstad Charkiv dicht bij de Russische grens beschermen tegen zware Russische zweefbommen. Duitsland gaf zaterdag gehoor aan de oproep door één extra lanceerinrichting te leveren. Maar om Oekraïne effectief te beschermen, zijn er 25 nodig. Naar het begin van dit kwartaal

Zelfverwurging in de oudheid. tekening in de Addaura grot bij Palermo (

Woensdag 17-04-2024

Wat zou de meest aangename periode in de menselijke geschiedenis zijn geweest? Daar kun je wel een mooie discussie over beginnen. In de recente periode komen de lange jaren in aanmerking waarin er na de Tweede Wereldoorlog vrede in Europa was. De tweede helft van de 20e eeuw. Wij hebben het geluk dat we juist in die periode ons leven konden leiden. Oorlogen, een opwarmend klimaat en milieurampen zullen waarschijnlijk de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen verpesten. Veel historici denken dat oorlog en geweld de regel zijn. Kaïn sloeg Abel. Hobbes' Leviathan. Homo homini lupus. Het zit in onze genen.

     Voor moord, oorlog en bedrog vinden mensen altijd redenen en hun vindingrijkheid is grenzeloos. Vaak zijn de motieven geworteld in afgunst of in religie en dat is nog steeds het geval ondanks de ontwikkeling van rationele wetenschap, humanisme en mensenrechten. Luttele duizenden jaren beschaving wissen het niet weg. Deze gedachten kwamen in me op toen ik in een artikel in de NRC stuitte op de grottekening hierboven uit het vroege begin van de landbouwrevolutie - circa 10.000 jaar geleden - die te vinden is in de Addaura Cave bij Palermo. Het blijkt een gruwelijk tafereel weer te geven. Een slachtoffer ligt op zijn of haar buik waarbij de opgetrokken enkels met een touw om de hals geknoopt. Dat leidt onherroepelijk tot een langzame en pijnlijke zelfverwurging. Wetenschappers denken dat het om een ritueel mensenoffer gaat - het zijn er trouwens twee - mogelijk omdat op de tekening mensen eromheen dansen en omdat je dergelijke tekeningen in veel meer prehistorische grottekeningen aantreft. Zo werden 6000 jaar geleden in een ondergrondse prehistorische graanopslagplaats in Saint-Paul-Trois-Chateaux nabij de Rhône in Frankrijk twee vrouwen geofferd op dezelfde manier. Uit de periode 5500 tot 3500 jaar voor Chr. hebben de archeologen in totaal achttien vergelijkbare gevallen teruggevonden van Catalonië tot Tsjechië en Polen. Het blijkt dat deze wrede methode zelfs tot ver in onze huidige tijd door de maffia in Italië wordt gebruikt, de ‘incaprettamento’.

De Oekraïense terugtrekking is begonnen. Hier was je dus al die tijd al bang voor. Het Oekraïense leger werd in de afgelopen weken op meerdere plekken langs het front kilometers teruggedrongen, meldt De Volkskrant. De grootste druk staat op posities in de Donbas. Daar voert Rusland zware aanvallen uit op Tsjasiv Jar, een hooggelegen stadje dat het Russische leger kan gebruiken als springplank voor een offensief diep in de provincie Donetsk. 'Het Westen heeft te lang geaarzeld', zegt Tom Vennink in de krant. Met elf raketten bestookte Rusland twee dagen  geleden de belangrijkste elektriciteitscentrale in de Oekraïense provincie Kyiv. ' Na zeven raketten uit de lucht te hebben geschoten, had de betrokken Oekraïense luchtverdedigingseenheid geen westerse raketten meer over om de resterende Russische projectielen neer te halen. De elektriciteitscentrale werd volledig vernietigd'. Het contrast met de massale Iraanse luchtaanval op Israël, die door Westerse steun volledig werd gepareerd, is schrijnend. Hadden we Oekraïne afdoende van luchtverdediging voorzien, dan was het niet gebeurd. Waar waren de Patriots? Het Westen is te laat, het maakt me misselijk, Poetin gaat winnen.

Vandaag heersen kou en felle buien. Het wordt maar een graad of elf. Anna haalt wat boodschappen in de binnenstad en legt 's middags een bezoek af bij haar vriendin op de Schuttersgracht. Naar het begin van dit kwartaal

Donderdag 18-04-2024

Al vele jaren waarschuw ik tegen technofixes om de opwarming van het klimaat tegen te gaan. In 2015 maakte ik er zelfs een hele serie blogposts over. Die methodes kunnen erg gemakkelijk uit de hand lopen en dan is het middel vaak erger dan de kwaal. Onder technische maskerade blijft de opwarming gewoon doorgaan. Dat leek dezer dagen gedemonstreerd te zijn door de extreme regenval in Dubai en andere oliestaten aan de Perzische Golf. Op één dag viel er maar liefst 254 mm regen en dat leidde tot grote overstromingen, doden en enorme chaos. Er is in Dubai sprake van uitzonderlijk noodweer. Het vliegveld staat compleet blank, metrostations liepen onder water. Natuurlijk het opwarmend klimaat, denk je meteen, maar in dit geval kan het ook wat anders zijn: cloud seeding. Regen opwekken door met vliegtuigjes korrels zilverjodide over wolken strooien om er meer regen uit te laten vallen. Volgens persbureau Reuters hebben verschillende Dubaise meteorologen gezegd dat er vóór de regen zes of zeven cloud seeding-vluchten waren gemaakt. Tegenover Bloomberg zei de meteorologische dienst van de Verenigde Arabische Emiraten dat maandag en dinsdag vliegtuigen waren uitgevlogen om zo veel mogelijk regen uit de wolken te persen.

     Tja. In meerdere golfstaten waren er overstromingen na hevige regens en zelfs in het verder gelegen Oman vielen er 18 doden door de opeens opgekomen watermassa's. Bovendien passen de emiraten al decennialang cloud seeding toe zonder dat het tot problemen leidt. Pier Siebesma, hoogleraar op het gebied van wolken en neerslag aan de TU Delft en onderzoeker bij het KNMI, zegt in NRC dat cloud seeding niet de oorzaak kán zijn: 'Het is duidelijk te grootschalig om te zijn veroorzaakt door het lokaal zaaien van wolken. Cloud seeding heeft zin bij een wolk die op het randje zit van wel of niet gaan regenen. Die kan op gang gebracht worden en die kan daarbij ook andere wolken meenemen. Maar dit effect treedt niet op grote schaal op, een groot lagedruksysteem als dit heeft een heel eigen dynamiek die veel krachtiger is.' Die opvatting hoor je daarna van veel meer meteorologen. Dus blijft alleen maar het veranderend klimaat als oorzaak over. Hoe dan? Een warmere atmosfeer kan veel meer waterdamp bevatten, enzovoorts.

Het KNMI berichtte gisteren dat na een korte onderbreking het gehalte van methaan in de atmosfeer de laatste jaren snel toeneemt. 'Die wordt grotendeels veroorzaakt door een stijgende uitstoot door grootschalige toename van veeteelt, een nog steeds stijgende productie van fossiele brandstoffen en meer uitstoot uit afvalbergen'. Methaan is een zeer krachtig broeikasgas, 30 tot 70 maal zo sterk als CO2, maar het blijft veel korter in de atmosfeer. Daarom is een beperking van methaanuitstoot een effectief middel tegen klimaatopwarming.

Opnieuw een koude dag maar wel droog met meer zonneschijn dan gisteren. We voegen ons in de tredmolen van sportschool en supermarkt. Vanavond lekker opnieuw verse asperges. Naar het begin van dit kwartaal

Vrijdag 19-04-2024

Van de week kocht ik bij Bol.com een noodradiootje. Eentje die je kunt gebruiken als het stroomnet uitvalt. Daar bestaat tegenwoordig een reëel risico op. Een groeiend tekort aan capaciteit. Je kunt de batterijen van het toestelletje opladen met een zonnecel, met een zwengel en met een USB-contact. Bovendien is het ook een powerbank voor je mobiele telefoon en heeft het een zaklamp. Je kunt zowel AM als FM radiozenders ermee ontvangen. Ben ik een prepper geworden? In zekere zin, want er zijn weinig dingen die ik erger vind dan niet weten wat er aan de hand is. Dat geldt zowel voor thuis als wanneer we weer op de boot zijn, hoewel we daar natuurlijk ook het 12V-netwerk hebben (met omvormer), gevoed met de zonnepanelen, de windgenerator en tenslotte nog de generator. In het laatste geval moet je wel brandstof hebben. Ach, het is ook een geinig hebbedingetje. (Dit lijkt wel op een influencerpraatje).

Een kwallenplaag in het westelijk bekken van de Middellandse Zee. Het gaat om parelkwallen (Pelagia noctiluca), een kwal die in het donker oplicht, en om een poliepensoort (Velella velella) die op een kwal lijkt en in het Nederlands ‘bezaantje’ wordt genoemd. 'De aanwezigheid van de neteldieren is normaal in het voorjaar aan de oostkust van Spanje. Maar de dieren duiken dit jaar eerder op dan anders. Volgens experts zal dat zo blijven, en zullen de kwallen ook steeds talrijker worden in de Middellandse Zee. Door de hogere watertemperatuur, die is gestegen en blijft stijgen door klimaatverandering, kunnen ze zich meerdere keren per jaar voortplanten', aldus De Volkskrant.

Gisteravond pasten we op buurhondje Bobby. De buren gingen uit en Bobby nestelde zich gezellig naast Anna op de bank (op zijn dekentje). Guur weer vandaag. Veel wind uit noordwest met buien en soms zon. Een graad of elf. Naar het begin van dit kwartaal

Beatrixziekenhuis 1988. Opening van de eerste fase van de nieuwbouw.

Zaterdag 20-04-2024

Een Facebook-kennis stuurde me twee foto's uit een ver verleden. Hij had ze gevonden in een album over de nieuwbouw van het Beatrixziekenhuis. Misschien heb ik datzelfde album ook wel ergens staan. Deze foto is erg leuk. Hij moet dateren uit het najaar van 1988, toen we de eerste fase van de nieuwbouw openden. Dat is deels leesbaar op de ballon aan de rechterzijde. Helemaal links staat verpleegkundige Ina V., met boven haar het hoofd van Leen Vleggeert, burgemeester van Gorcum. Rechts van Ina mijn collega Wouter B., dan een bebaarde hoge ome van de bouwer en tenslotte ikzelf, 36 jaar jaar geleden. Ik was toen 41 en had geen enkel idee van de enorme vlucht die we met het ziekenhuis in de jaren negentig zouden nemen. Na die eerste fase van de nieuwbouw moesten we nog twee jaar wachten op de start van de tweede en laatste fase. In de twee jaren werkten we met een oud ziekenhuis en een halfaf nieuw gebouw met een luchtbrug van 70 meter ertussen. Erg omslachtig. Het complete nieuwe BZ werd in september 1992 geopend, terwijl er een kunstmanifestatie (BRAIN/Internal Affairs) was in het onttakelde oude ziekenhuis totdat het gesloopt werd. Pas rond 1994 begonnen we met zorgvernieuwing en transmuraal werken. Niet planmatig, maar een wonderbaarlijk proces, voornamelijk intuïtief. Dat resulteerde in de reeks van fusies waaruit in 1999 de Rivas Zorggroep zou ontstaan. Het eerste transmurale zorgconcern in Nederland. In de jaren 90 kwamen de eerste ratings van ziekenhuizen in de media. We kwamen in 1995 meteen op de vijfde plek. 'Het Gorcumse Model', een integralke zorgketen. Het vond weinig navolging, te ver zijn tijd vooruit. Onvergetelijke tijden.

Gisteravond naar de verjaardag van Barbara. Vandaag is het fris met redelijk veel zon. Het wordt net geen 12 graden. Opnieuw hebben we te maken met een stilliggende lus, nu vanaf de noordpoolgebieden, een koude uitzakker van de vertraagde jetstream. 's Middags komt een bekende melden dat het gedicht van Jules Deelder 'De Waterpijp', nummer 19 van de Poëzieroute, van de muur is gevallen. Dat is snel; de nieuwe uitvoering zit pas een jaar op de muur van het atelier van de clavecimbelbouwer op de dijk naar De Punt. De plaat met de plattegrond zit nog wel aan de muur. Ik bedank de dame en haal hem op om thuis in onze gang te zetten. Volgende week met HG Reclame regelen dat het gedicht opnieuw bevestigd wordt. Naar het begin van dit kwartaal

Zondag 21-04-2024

Gisteren schreef ik over de uitzakkende lus van de straalstroom die met arctische kou over Europa blijft liggen. Je ziet dat mooi op het plaatje hierboven van de Schotse meteoroloog Scott Duncan. De voortgang van de lus hapert al een tijdje en zal ook nog wel even duren. Het is een stuk koeler dan normaal, nu en in de komende week. Vorst in april is overigens niet abnormaal; gemiddeld kent de maand vier vorstdagen. We zullen moeten wachten tot het systeem opschuift. De oorzaak van de vertraagde lussen is bekend: arctische amplificatie, de versnelde opwarming aan de polen, het temperatuurverschil met de evenaar slinkt, enz.

     Ook nieuwe overstromingen, na die in Rusland en Dubai nu in China. De autoriteiten hebben in de provincie Guangdong een waarschuwing afgegeven voor de zo'n 127 miljoen mensen in de regio. Guangdong heeft al dagenlang last van zware regenval en hevige wind. Inwoners spreken van een urenlange waterval uit de lucht. Grote rivieren en meren dreigen op veel plekken buiten hun oevers te treden en grote gevaarlijke overstromingen te veroorzaken. Tienduizenden mensen in het binnenland zijn al geëvacueerd en een aantal kleinere steden staat al onder water. Ook is op meerdere plekken de stroom uitgevallen.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft na vele maanden eindelijk ingestemd met een steunpakket van 61 miljard dollar voor Oekraïne. De Republikeinse speaker Mike Johnson zou de opmerkelijke impasse hebben doorbroken nadat hij meerdere geheime rapporten van de inlichtingendiensten had ingezien. Volgens Johnson is het helpen van Oekraïne in de oorlog tegen Rusland in het belang van de Amerikaanse nationale veiligheid en zou Vladimir Poetin zijn opmars door Europa doorzetten als hij de kans krijgt. Het is een breuk met de ultraconservatieve orthodoxie bij de Republikeinen. Johnson kreeg een breed steunpakket aangenomen voor Oekraïne, Israël en Taiwan – met hulp van Democraten. Meer dan de helft van de Republikeinse Congresleden stemde tegen hulp aan Oekraïne. Die beschouwen Johnsons manoeuvre als hoogverraad. Onder leiding van de ultraconservatieve Taylor Greene dreigen zij met een afzettingsprocedure. Het voorstel gaat dinsdag naar de Senaat, waar de Democraten de meerderheid hebben. Trump bemoeide zich er niet mee. Het zal overgens nog enkele weken duren voor het nieuwe Amerikaanse steunpakket Oekraïne bereikt, verwacht de Amerikaanse denktank ISW. Hopelijk op tijd voor het verwachte offensief van de Russen.

Geert is heel boos op Frans Timmermans. Die zei gisteren op het PvdA/Groenlinks-congres: ‘Wij zullen niets nalaten om te voorkomen dat Wilders in dit land aan de macht komt’. In de tekst die vooraf was gedeeld met journalisten stond overigens ‘niet nalaten’. Meteen ging Geert los op X: 'Niets nalaten? Niets? Dus ook geen geweld? Ik ga aangifte doen' en 'levensgevaarlijke linkse ophitserij’. Hij riep zijn aanhang op om ook aangifte te doen tegen Timmermans. Onzin natuurlijk, Geert doet weer een 'PimFortuyntje'. De leukste reactie op X is die van Klaas Dijkhoff: 'Ik vind “niets nalaten” vooral erg lullig voor erfgenamen. Maar als je daarvan hysterisch uit je panty gaat, dan zat die al te strak'. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 22-04-2024

Copernicus, het Europese klimaatbureau, publiceert vandaag het jaaroverzicht 2023. In het rapport zijn de vele Europese klimaatrecords op een rij gezet. De Volkskrant heeft een samenvatting. Er waren een record aantal dagen met ‘extreme hittestress’, de maand september was de warmste ooit, het gletsjerijs in vooral de Alpen smolt ‘uitzonderlijk’ hard, en voor de kust was de zeewatertemperatuur nog nooit zo hoog: op sommige plekken liefst 5 graden warmer dan gebruikelijk. Er staat onder andere een overzicht in van de toestand van de rivieren. Eén op de zes rivieren bereikte een stand die normaal maar eens in de twintig jaar voorkomt, door stormen, extreme regen en door slecht watermanagement. Liefst 1,6 miljoen Europeanen werden vorig jaar op de een of andere manier getroffen door overstromingen. Wie verbaast er zich nog over? Europa warmt twee keer zo snel op dan het wereldwijde gemiddelde. Dat komt omdat het een landmassa is, tamelijk noordelijk gelegen (hoe noordelijker, hoe hoger de opwarming) en door sterk wisselende weerpatronen met een grote invloed. In totaal kostte klimaatschade de Europese economie vorig jaar naar schatting zo’n 13,4 miljard euro. De schade door buiten de oevers tredende rivieren beslaat daarvan maar liefst 81 procent.

Wat lezen wij? Dat Nederlanders bij hun vakantieplanning rekening houden met extreem weer. Dat zou blijken uit  een onderzoek van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) onder duizend Nederlanders. Dat lijkt me een open deur. Ze zouden rekening houden met overstromingen  en hittestress. Hoe dan? Het NBTC weet niet of ze bepaalde gebieden mijden, zoals Zuid-Europa. Dat zou toch voor de hand liggen, zou je zeggen maar is niet zo. Wel gaan ze meer in mei, buiten het zomerseizoen, op vakantie.

De lus met koude, arctische lucht ligt nog over Europa. Vandaag wordt het niet meer dan een graad of tien en vannacht kan het tot nachtvorst komen. Er is ook kans op buien, maar vandaag valt dat bij ons mee. We gaan naar de sportschool en de supermarkt. Ik voer twee lange telefoongesprekken met de watersportsectie van verzekeraar Unigarant. Er is een kans op een positieve afloop maar dat staat nog niet vast. Daarom houd ik het even voor me. Naar het begin van dit kwartaal

De Voyagers 1 en 2. Let op dat kleine zonnestelseltje waar ze vandaan komen.(Beeld: NASA)

Dinsdag 23-04-2024

Ik had het bericht over het hoofd gezien, maar op 5 april jl had NASA weer contact met de Voyager 1. Afgelopen zaterdag 20 april kreeg men van onze verste ruimtesonde voor het eerst sinds het contact vijf maanden geleden wegviel een update van zijn operationele en technische status. NASA zond in maart een signaal naar de sonde dat het flight data system (FDS) moest opporren om een compleet overzicht van zijn geheugeninhoud terug te sturen. Men vond op één chip een 'glitch' (hapering), die werd veroorzaakt door een beschadigde code die 3 procent van het geheugen betrof. Mogelijk was de chip getroffen door een met bijna lichtsnelheid rondzwermend deeltje. Helaas maakt het de wetenschappelijke informatie onleesbaar. Hoewel men dus nog geen bruikbare wetenschappelijke informatie binnen kreeg, was dit wel voor het eerst dat er weer begrijpelijke informatie over de toestand van de boordsystemen de sonde overgeseind werd. NASA-ingenieurs proberen nu op afstand het stuk beschadigde code binnen het geheugen te verplaatsen en te isoleren. Alleen al het overzenden van instructies naar de sonde vergt 22,5 uur.  De komende weken gaat men de software van het FDS aanpassen, zodat de wetenschappelijke gegevens weer bereikt en overgeseind kunnen worden. Lijkt me een kras staaltje.

     De Voyager 1 werd in 1977 gelanceerd en bevindt zich nu buiten het zonnestelsel op 24,3 miljard kilometer afstand. Met de Voyager 2, ook gelanceerd in 1977 en nu op 20,4 miljard kilometer afstand, is nog steeds goed contact, maar die had in 2010 eveneens een verbindingsstoring. Die kon NASA oplossen door hem drie weken in een soort 'spaarstand' te houden. De verwachting is wel dat de nucleaire krachtbronnen van beide sondes het in de komende jaren zullen laten afweten. Dan gaan ze in volledige radiostilte voort op hun eindeloze tocht door de interstellaire ruimte.

Het is niet mis, de Russische hybris. De Russen vallen niet alleen soevereine landen aan, ze annexeren ook beroemde personen. De ambassade van de Russische Federatie in Duitsland beweerde gisteren op FB - het was de 300ste geboortedag van Immanuel Kant - dat de filosoof een Rus was. Kant, een van de grote denkers van de Verlichting, werd op 22 april 1724 geboren in Königsberg in Oost-Pruisen. Tegenwoordig heet de stad Kaliningrad, de hoofdstad van de Russische enclave tussen Polen en Litouwen. In 1758 bezetten de Russen de stad voor vijf jaar lang en Kant moest als alle burgers in de stad trouw zweren aan de tsaar. Dat deed hij. Toen Kant in 1804 overleed waren stad en regio alweer decennia onderdeel van Pruisen. 'Heute wird Kant in ganz Russland und insbesondere im Gebiet Kaliningrad nicht nur als einer der zentralen Denker der Aufklärung, sondern auch als Landsmann geehrt', schrijft de ambassade. Ik vrees dat dat erg tegenvalt.

Nog zo'n koude dag - een graad of elf - met overigens veel zon. Nog steeds de blokkade van de straalstroomlus. Vandaag eindeloos mooie orgelmuziek van Bach door de grote Albert Schweitzer op de cd-speler. Veel groepen toeristen van riviercruiseschepen lopen over de sluis. Naar het begin van dit kwartaal

Woensdag 24-04-2024

De wereld verandert in hoog tempo. De militaire uitgaven waren wereldwijd nog nooit zo hoog als in 2023, meldde de NRC gisteren. Je ziet het aan de jongste cijfers van het Internationale Vredesonderzoeksinstituut Stockholm (SIPRI, onder andere in de tabel hierboven. De totale militaire uitgaven bedroegen vorig jaar 2.443 miljard dollar (2.292 miljard euro). Op jaarbasis betekent dat een stijging van bijna 7 procent. 'De ongekende stijging van de militaire uitgaven is een direct antwoord op de wereldwijde verslechtering van vrede en veiligheid', zegt de Zuid-Afrikaanse SIPRI-onderzoeker Nan Tian tegen de krant. 'Landen geven voorrang aan militaire kracht, maar ze riskeren ook een spiraal van actie en reactie in een steeds instabieler landschap van geopolitiek en veiligheid'.

     Je kunt het betreuren maar zo is de wereld nu eenmaal. Uiteraard is vooral de wapensector er altijd beter van geworden. Na de val van de Sovjet Unie in 1991 ging de wereld enige optimistische decennia in, met een nieuwe unipolaire orde waarin democratie, mensenrechten en humanisme alle kans leken te krijgen. Het 'vredesdivident' heeft niet lang geduurd. Het plaatje hierboven maakt goed duidelijk dat die unipolariteit niet langer geldt. Opnieuw zijn er meerdere grootmachten die om de hegemonie strijden, met de VS en China op kop. Het democratische Westen is intern verdeeld en lijkt - ondanks de nog steeds enorme militaire uitgaven - op zijn retour. Het wordt steeds meer aangevallen door een van de mindere goden, het gefrustreerde Rusland, dat actief probeert de westerse democratieën te verzwakken via politieke beïnvloeding tot en met spionage en digitale sabotage, aldus Huib Modderkolk in De Volkskrant. Ook de groeiende competitie met het autoritaire China speelt ons parten. De wereld is op weg naar c.q. zit midden in een nieuwe systeemcrisis waarin de kaarten opnieuw geschud gaan worden. Je kunt alleen maar hopen dat geen van de partijen naar het kernwapen zal grijpen. Het hele proces wordt steeds sterker beïnvloed - 'opgewarmd' zou je willen zeggen - door de klimaatcrisis waarin we steeds verder wegzakken.

     En Europa? Let wel Binnen en buiten het Westers bondgenootschap is Amerika een supermacht en de EU niet. Die is een waardengemeenschap met een markt en een munt, en een compromissenfabriek. Daarom heeft de VS een machtig leger en Europa niet. Het is vervelend om te zeggen maar als we daar niets aan doen, delven we vroeg of laat het onderspit. Waarom vervelend? Ja, ik was vroeger niet zo'n aanhanger van militaire macht.  Maak het leger leger!, riepen we vroeger. Met spijt - maar dat roep ik niet meer.

Wat bepaald niet helpt is het asociale gedrag van het internationale bedrijfsleven. Joep Dohmen en Tom Kreling kwamen gisteren in de NRC met stuitende voorbeelden daarvan. Daarbij gaat het om het chemieconcern OCI-Nitrogen op het industriecomplex Chemelot in Sittard/Geleen, een bedrijf dat marktleider is in kunstmest en ’s werelds grootste producent van de kunststof melamine, een toxische kunststof die notoir schadelijk is voor mens en dier. De aandeelhouders kwamen dezer dagen bijeen in Hotel Park Centraal in Amsterdam om te stemmen. 'Eerst wordt het kapitaal van het aan de Amsterdamse beurs genoteerde bedrijf formeel met 2,7 miljard euro verhoogd, een minuut later wordt het kapitaal verlaagd met datzelfde bedrag. Zo kan in één klap 2,7 miljard euro worden uitbetaald aan de aandeelhouders. Belastingvrij.' Dat was niet voor het eerst. Het gebeurde al drie keer waardoor in totaal 5 miljard euro belastingvrij werd uitgekeerd en de fiscus - dus u en ik - voor 750 miljoen euro werd benadeeld. Volgens een legale constructie. Meerderheidsaandeelhouder van OCI is de schatrijke Egyptische familie Sawiris.

     Niet alleen OCI doet het zo. Eerder maakten onder meer de bedrijven AkzoNobel, TomTom en Ahold gebruik van deze truc van kapitaalteruggave. Ook de bekende mevrouw van bierbrouwer Heineken betaalt op deze manier geen cent belasting. Zo verzwakken ze de staat die hen en ons moet beschermen tegen de toenemende onzekerheid en het geweld in de wereld. In 2018 wilde het kabinet Rutte 3 iets tegen deze belastingtrucs doen, maar men zette niet door. In een debat op donderdagavond zei demissionair staatssecretaris Van Rij dat hij de Belastingdienst gaat vragen of er meer mensen gebruik maken van de constructie. En dan? Ik vrees dat het ook bij de formatie van een nieuw kabinet blijft liggen, maar wie weet?

We zitten nog altijd in de koudelus. Het weer is erg wisselvallig en guur. Soms veel zon en dan weer felle regen. Het wordt nog niet eens 10 graden. De groepen toeristen die met gidsen over de sluis lopen ( en allemaal op dezelfde plek foto's nemen) worden groter. De riviercruises zijn beter bezet. Vanmorgen was er een internetstoring. Komt gelukkig weinig voor maar ik had de helft van dit blog nog niet opgeslagen. Dus stukje opnieuw schrijven toen de verbinding weer terug was. Internetverbindingen hebben een neiging tot pesterij. Naar het begin van dit kwartaal

Tekenig van Nora (3) voor mijn verjaardag (Credit: Nora Zijlstra)

Donderdag 25-04-2024

Vandaag is mijn verjaardag. Dubbel zeven, 77. Ik moet deze week af en toe denken aan de (bijna) laatste regels van het gedicht 'Kleine kaballistiek voor kinderen' (uit 'Sintels', 1944) van mijn eerste dichter, Gerrit Achterberg;

(....)

Unicef en WHO analyseerden de resultaten van vijftig jaar vaccineren. Die zijn niet mis. Wereldwijd voorkwamen de prikken 154 miljoen doden. Alleen al het vaccin tegen mazelen is goed voor 94 miljoen minder sterfgevallen. Je zou het de wappies rechtzinnige christenen in de oren willen toeteren, maar bij die lieden helpt niks. Het is een goed voorbeeld voor mijn opvatting dat de politiek - en niet alleen de politiek - veel meer respect en aandacht voor de wetenschap zou moeten hebben, in plaats van te zwelgen in ontkenning, kortetermijndenken en onmacht. Naar het begin van dit kwartaal

De aanleg van glasvezel op het Eind (foto van gisteren).

Vrijdag 26-04-2024

Gisteravond liepen we in de stromende regen naar Achter de Kerk. Op het Eind was de gleuf voor de glasvezelverbinding, die op de foto hierboven nog open lag, alweer helemaal dicht gemaakt. In Restaurant Snoek & Snoek ('pasta & wijn') is het gezellig druk maar we hebben gereserveerd. We waren er nog nooit geweest. Moeder & zoon Marijke & Rick Snoek begonnen hier in februari 2019 hun pasta- & wijnbar. Op de kaart lekkere pastagerechten zoals met truffels of met vongole, en klassiek Italiaanse voorgerechten en een aardige wijnkaart met verschillende Mediterrane streekwijnen. De bediening is attent en vriendelijk zonder overdreven gedoen. Ze maken een leuke foto van ons (zie hier). Hier komen we nog een keer terug. Het is droog als we in de schemering naar huis lopen. Tijd voor de journalen, Nieuwsuur en de praatprogramma's.

     Vanmorgen is het stralend zonnig en koud. Het blijft droog en wordt ruim 13 graden. Anna haalt wat boodschappen waaronder asperges voor vanavond. De werklui graven in een halve dag een sleuf voor de glasvezelkabel in onze helft van het Eind en gooien hem weer dicht. We krijgen zonnige foto's van Tessa & Jeff, die met de meisjes vakantie op Kos hebben.

Terwijl de economie op een hoog toerental draait geeft onze regering nog steeds heel veel geld uit, schrijft Marike Stellinga in de NRC. Meer woningen, meer militaire uitgaven, meer geld voor onderwijs en de verzwaring van het stroomnet. Het vergt allemaal extra personeel terwijl het tekort aan arbeidskrachten al groter is dan ooit. Daar komt dus niets van terecht, kun je voorspellen. Bij een oververhitte economie, heb ik altijd geleerd, kun je de uitgaven beter afslanken om de bedrijvigheid te remmen en het personeelstekort te verminderen. 'Maar wat gebeurt er als een nieuw kabinet nìet kiest? Als het alle adviezen negeert en met geld blijft strooien? En zo de economie tegen grenzen blijft aanjagen. Wie betaalt dan de prijs?' De collectieve sector, vreest ze, natuurlijk loopt bijvoorbeeld zorgpersoneel weg naar de beter betalende bedrijven. Politie, rechtspraak, gevangenissen en handhaving krijgen te weinig nieuwe mensen, er is onvoldoende capaciteit om regels te handhaven, het gezag van de staat wordt uitgehold, er worden minder boeven gevangen en de criminaliteit loopt op. Klimaat, natuur en milieu schieten erbij in, rechters doen corrigerende uitspraken die de overheid niet kan uitvoeren, de ongelijkheid, dus de kloof tussen arm en rijk, wordt groter. 'Niet kiezen heeft kortom grote gevolgen. Ook voor het vertrouwen in de politiek. Die kan niet alle beloftes inlossen. Of gaat Den Haag, rechters en de EU de schuld geven van de problemen: waar bemoeien die zich mee? De rekening ploft op allerlei plekken in de samenleving neer. En vreet daar aan de fundering waar we nu op staan.'

     Inderdaad, in de komende jaren dreigt een ernstige crisis, vooral als er een domrechts kabinet komt dat liever een crisis in de asielinstroom uitroept - waar nu juist van een crisis helemaal geen sprake is. Er is alleen een gemakkelijk op te lossen opvangcrisis. Daarvoor hebben we immers een Spreidingswet. Caroline de Gruyter heeft een al even sombere column in dezelfde krant. Dat is de waarheid van deze tijd: staat en samenleving lijden aan collectief onvermogen. Ook Bas Heijne is somber, alweer in de NRC. 'Nu de formatie moeizaam voortstrompelt, wil Wilders Frans Timmermans slopen, zoals hij hiervoor Job Cohen en Sigrid Kaag heeft gesloopt. Intussen peilt de PVV ongekend hoog'. Hij betreurt het linkse onvermogen om zichzelf aansprekend te organiseren. Naar het begin van dit kwartaal

Bas van der Schot gisteren in De Volkskrant

Zaterdag 27-04-2024. Koningsdag

De dag begint droog maar na negen uur begint het te regenen, maar rond elven is het weer droog. Anna kijkt naar de koninklijke familie in Emmen. Maxima heeft geen keppeltje op maar wel vlinders in het haar gedaan. Daar zit een diepe bedoeling achter. Ik loop de stad in waar het erg druk is. In de winkelstraten zitten kinderen te kleumen achter lakens met oude speeltjes erop. Ook hier geen oranje keppeltjes. Ook De Mandarijn heeft een stalletje buiten staan met oude boeken uit het Steinzium op de eerste verdieping. Zo liggen er de drie delen van 'Vita Brevis', het verzameld werk van de Belgische schrijver Maurice Gilliams. Die staan ook in mijn boekenkast. Gilliams was een favoriet in mijn middelbare schooltijd. Zijn roman 'Elias of het gevecht met de nachtegalen' uit 1936 maakte toen grote indruk op me. Wie leest dat nog? De dames van de boekhandel moeten ze ieder keer snel naar binnen brengen zodra er regendruppels vallen. In de menigte schuifel ik verder. Er is veel oranje te zien maar niemand draagt een oranje keppeltje. 's Middags is het redelijk droog met soms zon. Aan het eind krijgen we bezoek van overbuurvrouw Emmy met haar dochter NIna en in de loop van de avond komen Wiger & Arina een glas drinken.

In zijn wekelijkse column 'Machtige Tijden' (via NRC te lezen) signaleert Tom-Jan Meeus dat in deze tijd de consensusdemocratie, die Nederland regeerbaar hield (en overigens tegelijk weinig oploste) onder invloed van Wilders bezig is plaats te maken voor een vechtdemocratie. Voortdurende verontwaardiging, permanente boosheid, het wordt steeds gewoner. Een uiting daarvan is de aangifte tegen Timmermans, die zelf overigens allesbehalve ophitste tot geweld tegen de PVV-leider. 'Tekenend was deze week het zwijgen van NSC en VVD over die aangifte'.  In een vechtdemocratie' draait dan (alles) om het harde openbare gevecht – over alle onderwerpen, tussen alle partijen, het hele jaar door.' Daar zitten echt we niet op te wachten. Naar het begin van dit kwartaal

Een artist's impression van de Dragonfly die over de duinen vliegt van Titan (NASA/Johns Hopkins APL/Steve Gribben)

Zondag 28-04-2024

NASA gaf in de achterliggende week groen licht aan een nieuwe, spectaculaire missie naar Titan, de grootste en meest intrigerende maan van de planeet Saturnus. Daarbij wil men het oppervlak van Titan verkennen met een bijzonder rotorvliegtuig met de naam Dragonfly (libelle). NASA kan nu verder met het voltooien van het ontwerp, de bouw en de testfase van het toestel, dat 3,35 miljard dollar mag kosten en in juli 2028 zal worden gelanceerd. Het rotorvliegtuig, dat in 2034 op Titan moet arriveren, zal tientallen veelbelovende plekken op de Saturnusmaan afspeuren, schrijft Astronieuws, op zoek naar (bio)chemische processen zoals die zich ook op de jonge aarde hebben afgespeeld voordat zich hier leven ontwikkelde. Het toestel is uitgerust met acht rotoren en zal vliegen als een grote drone. 2034! Tien jaar verder in de tijd, maken we dat nog mee? Dan zou ik 87 zijn.

     Titan is een zeer intrigerend hemellichaam. Deze Saturnusmaan werd al in 1655 ontdekt door Christiaan Huygens. Hij is 50 procent groter dan onze eigen maan en 80 procent zo zwaar. De zwaartekracht was dus groot genoeg om een eigen atmosfeer vast te houden, die vooral bestaat uit stikstof met een wolkendek van ethaan en methaan. Daardoor is het zicht op de bodem versluierd, net als bij de planeet Venus. De Cassini-Huygens missie van 2004 wees uit dat er grote meren van vloeibaar ammoniumnitraat in de polaire gebieden zijn. Het oppervlak van ijs en rotsen lijkt op dat van de aarde. Er zijn duinen, cryovulkanen, rivieren, meren, delta's en zeeën van waarschijnlijk vloeibaar ethaan en methaan. In de atmosfeer bestaat een methaancyclus bij temperaturen van 179 graden onder nul, waarin een complexe organische chemie kan zijn ontstaan, die mogelijk een pre-biotisch karakter heeft. In de meren van vloeibaar methaan zou leven kunnen zijn, bijvoorbeels methanogenen die bij ons behoren tot het domein van de Archeae, eencellige microorganismen die ook op aarde voorkomen in anaerobische milieus in bijvoorbeeld moerassen. Die plaatsen gaat het rotorvliegtuig opsporen en onderzoeken.

Op het jaarlijkse diner van de Amerikaanse president met de pers worden over en weer veel grappen gemaakt. Biden had dit keer een sterke: 'Of course, age is an issue. I’m a grown man, and I’m running against a six-year-old.'

Anders dan de Britten (ook na de Brexit) hebben de Fransen nooit beloofd hun kernwapens in te zetten voor de verdediging van NAVO-landen. Dit om de volledige soevereiniteit van Frankrijk te benadrukken. Het lijkt erop dat Macron daar nu wel toe bereid is. In een interview met een aantal regionale bladen zei de president dat Frankrijk moet overwegen om zijn kernwapens ook ter beschikking te stellen aan Europese bondgenoten. Frankrijk is ‘klaar om meer bij te dragen aan de verdediging van Europees grondgebied’, aldus Macron. Het lijkt me goed dat de rijen in Europa zich sluiten. De oppositie ter linker en rechterzijde valt boos over hem heen. In februari baarde de Franse president al opzien door te zeggen dat hij ‘niet uitsluit’ dat westerse troepen direct betrokken kunnen raken bij de oorlog in Oekraïne.

Vandaag veel wolken en wat zon. Het blijft overwegend droog en wordt 's middags bijna 16 graden. De passantenboten gaan een voor een weg. Naar het begin van dit kwartaal

Maandag 29-04-2024

Landen in Zuid- en Zuidoost-Azië kampen al dagen met extreme hitte. In Thailand, Myanmar en India is 45 graden gemeten en in Manilla, de hoofdstad van de Filipijnen, bereikte de gevoelstemperatuur ook die hoogte. In Thailand overleden al dertig mensen van hittestress. In het noorden van het land werd vorige week voor het eerst in de geschiedenis een temperatuur van 45 graden gemeten. Ook in Cambodja, Myanmar en Bangladesh is het ruim boven de 40 graden. De rijstoogsten staat op het spel. Wetenschappers van de internationale onderzoeksgroep World Weather Attribution (WWA) stelden in 2023 dat extreme hittegolven op het Zuid-Aziatische subcontinent door klimaatverandering in de toekomst dertig keer steeds waarschijnlijker worden. De hoge temperaturen worden behalve door klimaatverandering ook veroorzaakt door het (overigens afnemende) weerfenomeen El Niño.

Oekraïne verliest steeds meer de contrôle over het eigen luchtruim, schrijft De Volkskrant in een analyse van openbare cijfers. Steeds meer raketten en drones dringen door de Oekraïense luchtverdediging heen. De methode: 'Russische drones maken de radarsystemen van de Oekraïners hoorndol. Daarna is de weg vrij voor de duurdere raketten.’ De Russen worden slimmer: met name tegen hun raketten kan Oekraïne minder uitrichten, Dat komt doordat Rusland meer varieert in de types raketten. Tot afgelopen september haalden de Oekraïners gemiddeld 71 procent van de Russische raketten neer. Daarna daalde dat percentage fors. Dit jaar schiet de Oekraïense luchtverdediging nog maar 44 procent van de raketten neer. Door getreuzel van het Westen heeft Oekraïne volgens president Volodymyr Zelensky nu onvoldoende middelen om zich te verdedigen. Ik lees vaker gedachten dat het Westen hoopt om daarmee Kyiv te dwingen tot onderhandelingen en het opgeven van grondgebied voor een staakt-het-vuren.

     Vandaag is het ISW optimistischer over de oorlog. Men ziet weliswaar het Oekraïense leger zich terugtrekken en Rusland terrein winnen in de regio's rond Avdiivka en Chasiv Yar, maar verwacht dat het bij relatief kleine speldenprikjes zal blijven. 'De Oekraïense verdediging zal niet worden overweldigd en de Russen zullen Oekraïne niet overrompelen', schrijft de denktank. De Oekraïeners wijken voor de zwaarste gevechten uit. 'De Oekraïners gaan zich hier niet doodvechten', zegt Mart de Kruif tegen NOS Nieuws. Hij denkt dat ze hun mensen niet inzetten waar ze niet kunnen winnen en sparen hun krachten voor het grote Russische offensief. De echt grote steden zijn daarnaast nog in Oekraïense handen en die liggen achter een sterke verdedigingslinie. Rusland verovert dus wel terrein, zegt hij, maar het is geen inbraak, doorbraak of uitbraak. Hm. Laten we het hopen. Hoewel het momentum nu in handen van de Russen is, laat het voorspelde grote offensief voorlopig op zich wachten. Denktank ISW verwacht het offensief eind mei, begin juni. Dat moet Oekraïne kunnen keren; een overrompeling zit er volgens de denktank dus niet in. Het Westen moet wel opschieten met de nieuwe wapensteun.

Het is een aardige lentedag, deze maandag. De koude lus van de straalstroom over ons land en de buurlanden schuift eindelijk op naar het oosten. Het wordt bijna 19 graden. We leveren het van de muur gevallen (of getrokken) gedicht van Jules Deelder (nummer 19 van de Poëzieroute) af bij HG Reclame. Ze gaan het deze week terugplaatsen en ook het nummertje 26a op de Kalkhaven weer aan de muur plakken.. Anna doet de boodschappen terwijl ik me op de sportschool uitsloof. Naar het begin van dit kwartaal