Logboek 2024/4 Herfst, 2 oorlogen

Woensdag 30-10-2024

Klimaatwetenschapper Zeke Hausfather publiceerde deze week op Carbon Brief een grafiek die erg duidelijk laat zien dat de wereld steeds meer uit koers raakt om de doelen van de klimaatconferentie van 2015 in Parijs te kunnen halen. De grafiek is gebaseerd op de 15e editie van het jaarlijkse emissions gap rapport van het UN Environment Programme (UNEP). De conclusie is duidelijk: de wereld raakt alleen maar verder achterop bij het beperken van de opwarming tot 1,5 - 2 graden in AD 2100. Zoals het nu gaat zal de mensheid dan een volstrekt katastrofale temperatuur van 2,9 graden boven pre-industrieel niveau zien te overleven. In de grafiek gaat het om NDC's; dat zijn de opgaven die de individuele landen in 2015 voor zichzelf afspraken, de nationally determined contributions, inspanningen om voor 2030 uit te voeren. Daar komt weinig tot niets van terecht.

Door het noodweer in Spanje (zie gisteren) vielen er meerdere doden bij meerdere zware overstromingen. Volgens de laatste berichten zelfs meer dan zestig! (Nog later vandaag zelfs meer dan 70 en weer later 95). Daarmee is het een erg grote ramp. Op sommige plekken viel in een uur tijd 120 millimeter regen terwijl er in totaal de afgelopen dagen een ongelooflijke 400 millimeter neerslag was. Weerman Reinier van den Berg toont op X een foto van een straat in Valencia die veranderd lijkt in een autosloperij. Hij denkt ook dat het vrijwel zeker is dat 2024 het recordwarme jaar 2023 gaat verslaan en dat 2024 bovendien het eerste jaar zal zijn 'dat tenminste 1,5 C warmer is dan 'pre-industrial', 1850-1900'. Daarentegen kan 2025 weer iets koeler zijn door de invloed van de La Niña. Het noodweer in Spanje houdt aan. In Catalonië is code rood uitgegeven vanwege noodweer, melden media als El Mundo en Telecinco. Het Spaanse weerinstituut waarschuwt voor overstromingen, zware windstoten, hagelbuien en zelfs voor tornado's.

     Inmiddels zijn de cijfers over het weer in de maand oktober al beschikbaar. Met een gemiddelde temperatuur van 12,1 graden tegen 10,9 normaal was de maand aan de warme kant in ons land en verder vrij zonnig en droog. Voor de achtste keer dit jaar verliep een maand warmer dan het langjarig gemiddelde. Hij staat daarmee op de 13e plaats van warmste maanden sinds 1901. De laatste jaren is oktober bij ons steevast een te zachte maand, zegt Weeronline.

     Ook bijzonder: voor het eerst is er eind oktober nog steeds geen sneeuw gevallen op de hellingen van de berg Fuji in Japan (3776 meter hoog). Sinds de metingen begonnen in 1894 valt er meestal rond 2 oktober sneeuw. Japan heeft een van de warmste zomers ooit achter de rug, melden lokale media. Zowel in Spanje als in Japan gaat het om blokkades, om uitzakkende lussen van de straalstroom, die stagneren door polaire amplificatie. De blokkade geeft bij ons juist aanhoudend rustig weer. Voeg wat betreft Spanje erbij de recordwarme Middellandse Zee. Dus meer verdamping, meer vocht in de atmosfeer.

Gisteravond gingen we met Ria P. naar de condoleancebijeenkomst voor Wim de V. Hij was in mijn tijd Hoofd Technische Dienst van het ziekenhuis en later van de Rivas Zorggroep. Willem was een fijne vent, toegewijd, zeer betrokken en goedlachs, een vrolijk mens. Ik had hem bijna twintig jaar niet meer gezien, maar sinds een paar jaren was hij in een appartement in Gorcum komen wonen en gingen we af en toe uit eten. Niks veranderd, die Willem, maar helaas kreeg hij een agressieve leukemie die hem sloopte. Willem werd 69 jaar. Op de condoleance zagen we zijn beide zussen en - zoals dat gaat - bekenden uit onze ziekenhuistijd. Sommigen sterk verouderd, anderen nauwelijks. Niet iedereen was er; de afwezigen konden niet bereikt worden, waren inmiddels overleden of te ziek om te komen. De kring wordt kleiner.

We hebben een sombere, grijze dag met af en toe wat motregen. Vandaag lopen er mannen in hesjes langs, die bepalen hoe de glasvezelkabel, die bijna een jaar geleden door de straat werd aangelegd, met onze huizen verbonden moet worden. De groendienst komt de bakken met winterviolen aan de hekken hangen. Karen H., lid van het bestuur van de Poëzieroute, meldde onlangs dat gedicht nr. 34, 'De wijze visser in de zon' van de Gorcumse dichteres Cor Klinkenbijl, van de railing van de Korenbrug is verdwenen. De brug kreeg een grote onderhoudsbeurt en als ik er langs ga blijkt de plaat inderdaad weg. Een telefoontje naar de gemeente wijst uit dat ze de plaat zullen schoonmaken en weer op zijn plaats hangen.

     's Middags is het droog en nét geen 14 graden. Ik ga met Anna even op de kermis kijken, waar we Tessa en haar dochters ontmoeten en Nikita met die van haar in een dubbele buggy (2 foto's hier). Er is een gebakkraam en ik bezwijk voor een oliebol. Grappig, ik herinner me van meer dan zestig jaar geleden de bestudeerde houding van verveelde nonchalance van de mannen achter de balie van de schiet- en ballengooi-tenten. Die zien er nog altijd exact hetzelfde uit en ze hebben alles in de gaten. Naar het begin van dit kwartaal