Logboek 2022/3 Zeeland en oorlog

Dulce in de RNSYC-jachthaven in Oostende. Foto eerder deze week vanaf het veerpontje.

Vrijdag 05-08-2022

Een winderige - noordenwind - en tegelijk zonnige vrijdag. Vanmorgen eerst veel bewolking, na elven knapt het op. Die voortdurende noordenwinden, daar krijgen we onderhand genoeg van. Ze zijn koud, die noordenwinden, want ze komen over de hele, koude Noordzee heen hier aan land. Steeds liggen er hogedrukgebieden boven de Atlantisch Oceaan ten westen van Ierland, die ze hierheen dirigeren. Het geeft ook permanente deinig in de haven, maar daar is wel mee te leven. Kan het zijn dat ook hier sprake is van stagnatie van de straalstroom. Ik heb er nog niet over gelezen. We besloten inmiddels wel dat we maandag zeker niet naar Cadzand zullen gaan, want ook daar stuurt noordenwind een sterke swell de haven in. Dus wordt het Breskens of Vlissingen.

     in de loop van de middag plaatst men tientallen vlaggen van het biermerk Brugse ZOT om de haven heen. Dat verhoogt de sfeer aanzienlijk, behalve voor dufkikkers als wij. Wij lezen. Hielden we niet van lezen dan zouden we wellicht gillend aan het bier gaan, maar we verkiezen om vanavond weer samen uit eten te gaan.

De nieuwe Webb-ruimtelescoop breekt record na record. Bij een analyse van de eerste gegevens  is een ver sterrenstelsel opgespoord dat al 235 miljoen jaar na de oerknal heeft bestaan. Lol beleef je niet bij het zien van de opname. Veel meer dan iets als een onscherp rood achterlicht van een fiets in de mist zie je overigens niet.  Het infrarode licht van het sterrenstelsel, dat CEERS-93316 heet en dat op 35 miljard kilometer afstand van ons staat, heeft er meer dan 13,5 miljard jaar over gedaan om de aarde te bereiken. Strikvraag: waarom staat het niet op 13,5 miljard lichtjaren afstand? Dat is immers de leeftijd van het heelal en sneller dan licht kan niet, maar dan vergeet je dat het universum sindsdien met steeds grotere snelheid uit elkaar vliegt. De lichtsnelheid is de maximum mogelijke snelheid IN de ruimte, maar de ruimte zelf kan zich wel sneller uitbreiden. We zien dus het licht van CEERS-93316 weliswaar zoals het dat stelsel 13,5 miljard jaar geleden verliet. Van die plaats is het allang geleden met de grote snelheid van uitdijing weggedreven en - in zekere zin - tegelijk op zijn plek gebleven in een enorm uitgedijde kosmos. Vergelijk het met een punt die je op een ballon tekent, die je vervolgens steeds verder opblaast. Die punt veprlaatst zich en blijft toch op zijn plaats op de ballon.

     De waarneming moet nog worden bevestigd met behulp van spectroscopische vervolgwaarnemingen. Lang zal het record niet blijven bestaan; Webb zou in staat moeten zijn om stelsels binnen 200 miljoen jaren na de oerknal te zien. Zo komt men steeds dichter bij de allereerste sterrenstelsels in ons heelal. Het aantal is groter dan men op grond van modelberekeningen had verwacht. De periode van stervorming door in elkaar vallende gaswolken van primitieve waterstof en helium zou rond 100 miljoen jaar na de oerknal begonnen zijn. Naar het begin van dit kwartaal