Logboek 2020/1 Naar Antarctica

De toestandsruimte van een Qubit: een Blochbol (bron: Wikipedia)

Maandag 03-02-2020

Het blijft me fascineren, de Plancklengte, de kleinst mogelijke lengte in het heelal. De Plancklengte wordt aangehouden als de kleinste betekenisvolle eenheid van lengte binnen verschillende theorieën die de basisstructuur van ons heelal trachten te beschrijven, zegt Wikipedia. Bij die theorieën gaat het bijvoorbeeld om de snaartheorie en de hiermee concurrerende theorie van de loop-kwantumzwaartekracht. Een andere definitie die ik laatst tegenkwam is dat het niet gaat om een soort mini-kubusje van ruimtetijd, 10^-20 kleiner dan een proton, maar om de eenheid waarin je één quantumbit aan informatie (één qubit) kunt isoleren. Dat ziet er kennelijk zo uit als hierboven, een Blochsfeer.

     De bloggende theoretisch natuurkundige Sabine Hossenfelder had er deze week een leuke post over. Kent de natuur inderdaad een minimale lengte? Waarbij het niet korter kan?  Ik schreef er zelf al verschillende malen over, vervuld van twijfels (o.a. hier) en ga hier Hossenfelders zeer lezenswaardige blogpost niet helemaal samenvatten. Die is toch al kort genoeg. Slechts dit: de Plancklengte bedraagt 10^-35 meter. Bij het 'kijken' naar superkleine lengtes gebruiken we deeltjesversnellers zoals de Large Hadron Collider bij CERN in Zwitserland. Daarmee bereikt men een resolutie van 10^-19 meter. Met een verschil van 16 grootte-orders bij lange na niet genoeg.

     Natuurlijk zou je met nog krachtiger versnellers hogere resoluties kunnen bereiken. De vraag is wat dat oplevert, maar dat is een andere discussie. Bij steeds verder opvoeren van de energie zou de versneller die van de Schwarzschildradius bereiken en een zwart gat creëren. Laat die energie nu precies de Planck-energie zijn! Horend bij de Plancklengte. Zou je de energie van de versneller verder kunnen opvoeren, dan krijg je niet een nóg hogere resolutie, maar gewoon een groter zwart gat. Tja.

     Sommigen denken dat je niet verder kunt, naar nog kleiner, omdat onze fysica (algemene relativiteit en quantummechanica) beneden de Plancklengte onbruikbaar is en zijn zin verliest. Misschien zou daar een fundamenteler theorie voor nodig zijn, waarbij het begrip 'afstand' zelf op de helling moet.

Na een sombere, grijze ochtend, wordt het 's middags een paar uren zonnig. Opnieuw tegen de 11 graden. Sport en boodschappen. Terug thuis bestel ik online vier bamboe-tandenborstels. Je wordt verzocht zo min mogelijk plastic spullen mee naar Antarctica te nemen.

     Bij ons aan de overkant, op de Kriekenmarkt, moesten alle auto's voor acht uur vanmorgen weg zijn voor de rioolwerkzaamheden. Natuurlijk stond er nog een, die een halfuur later galant door de werklui doorgelaten werd. (Was niet ik). Nu staan er drie grote vrachttrucks van de firma Insituform Rioolrenovatietechnieken B.V. in Zoetermeer. Als ik het goed begrijp gebruiken ze een soort 'kous', die ze in het oude hoofdriool schuiven en laten uitharden. Op deze foto is men bezig 'de kous' voor te bereiden. Mooie techniek. 

De stand vanmorgen van de epidemie van het Wuhan-virus: 17.459 mensen zijn besmet geraakt, 362 mensen zijn eraan overleden. Nog geen dip in de groei. Men experimenteert met de virusremmer Remdesivir bij 270 patiënten in Wuhan en wil ook het hiv-medicijn Kaletra gaan testen. Overigens is er in de wereld veel lof voor de Chinese aanpak van de epidemie; heel anders dan bij SARS. Vijftien geëvacueerde Nederlanders kwamen uit China aan op vliegbasis Eindhoven en moeten twee weken in quarantaine. De aandelenbeurzen in China gingen open en stonden meteen bijna 10% lager. De Chinese centrale bank pompt vandaag 1,2 biljoen yuan (157 miljard euro) in de economie door een speciale opkoop van obligaties.

Eén van de meest kwalijke misdadigers van na de oorlog, de Ierse huursoldaat Mad Mike Hoare, overleed gisteren op - godbetert - 100-jarige leefitjd. In Afrika werd hij ooit zeer gevreesd. Hij overleed in een verpleeghuis. Na al zijn misdaden zat hij slechts 33 maanden in de cel. Terug naar boven