Logboek 2019/3 Zomer in Noord-Nederland

Is er een plotselinge piek dit jaar in de methaanuitstoot in Alaska?

Dinsdag 17-09-2019

In de afgelopen maanden maakte men zich zorgen over een piek in de uitstoot van methaangas in Alaska. Die wordt elke maand gemeten door het Barrow Atmospheric Baseline Observatory. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO2 en zit in enorme hoeveelheid opgeslagen in de permafrost, de uitgestrekte, altijd bevroren moerasbodems, niet alleen in Alaska en Noord-Canada maar ook in Siberië. De opwarming van het klimaat zorgt ervoor dat steeds meer permafrost ontdooit. Grote bellen methaan komen vrij in de atmosfeer en dragen fors bij aan de opwarming. Klimaatwetenschappers waarschuwen al decennia lang voor een tipping point, waarbij methaan in enorme erupties uit de permafrost opborrelt en een ongekende en rampzalige versnelling van de opwarming teweegbrengt. Ik schreef er zelf al in 2007 over, lees hier en hier. Is er nu dan sprake van dat gevreesde tipping point?

     Dat is helaas niet zeker. In de grafiek van de metingen van Barrow hierboven zie je dat de methaanuitstoot vanaf, gemeten vanaf 1984, geleidelijk toeneemt. In bruin worden de metingen van 2019 weergegeven. Er lijkt inderdaad sprake van een plotselinge piek. Klimaatwetenschapper Michael E. Mann, de man van de beroemde hockeystickgrafiek, legt in een recente tweet uit dat het zijns inziens meevalt. De trend van de laatste tien jaar wordt voortgezet, meent hij. Over de decennia heen waren er meer van die ogenschijnlijke pieken (outliers). In de jaren 90 zie je een vertraging van de methaan-uitstoot, die goed bestudeerd en begrepen wordt. In die tijd nam de door mensen veroorzaakte methaan-uitstoot af, onder meer door minder bosbranden en drainage van wetlands. Lees het hier bij ScienceDailey. Daarna namen de emissies weer toe naar de gebruikelijke (stijgende) trend, door een toename van door mensen veroorzaakte uitstoot, zoals wereldwijde toename van de veestapel, meer fermentatie door microben in rijstvelden en meer kolenwinning en rotting van moerassen. Lees 'Methane riddle - What is causing the rise in emissions?' in Yale Environment 2016. Uitschieters die er ver bovenuit piekten waren er altijd wel, maar de trend bleef in stand.

     Mann meent daarom dat er - nog - geen sprake is van een tipping point, gelet op de doorgaande trend. Hij wijst naar een andere Yale-publicatie 'Methane hydrates: why scientists worry less than you might think' uit februari van dit jaar, die bestaat uit zes instructieve video's door wetenschapper Carolyn Ruppel. Tja. Mann wordt vaak versleten voor een alarmist. Dat is hij niet, zo blijkt maar weer, maar toch voel ik me niet gerust. Het is een mager argument: niets anders dan 'het was altijd zo'. Er mag dan waarschijnlijk nu geen piek zijn, de emissies stijgen ondertussen onafgebroken door. Een eruptie die een kantelpunt vormt, komt onverwacht. Massale methaan-erupties in permafrostgebieden worden gerekend tot de z.g. regionale tipping-points. Niets garandeert dat een volgende eruptie niet zo'n tipping point zal zijn.

Aardige dag. Wolkenvelden en zon. Prinsjesdag, men treft het in Den Haag. Ik kijk nooit naar de rijtoer, de troonrede en zeker niet naar de hoedjes. Uit wat ik over de troontrede lees stijgt een adembenemende spruitjeslucht op. Beetje groei, die 'robuust' wordt genoemd door de minister die Wopke heet. 'Nederland houdt zich knap staande in een wereld waar de economische en geopolitieke onrust toeneemt', zegt hij. Beetje meer inkomen, maar minder stijging voor gepensioneerden, die mogelijk ook nog gekort worden na de jaarwisseling. Beetje meer zorgpremie, beetje minder staatsschuld, beetje studie naar investeringsfonds, beetje meer voor wonen, onderwijs en defensie, beetje meer afbouw van gaswinning. Het klimaat en het milieu (stikstof) komen er bekaaid vanaf. De klimaatdoelen uit het Urgenda-vonnis haalt men niet. De koning heeft zijn vakantiebaard nog.

     Een klein plusje voor onszelf. De belasting op gas gaat omhoog en die op stroom blijft bijna gelijk, maar de teruggaaf van energiebelasting neemt wat toe. Milieu Centraal heeft een rekentool gemaakt, waarbij iedereen zijn of haar woonsituatie kan invullen, en dan direct kan zien of hij meer of juist minder moet betalen. Ik vul het in en er blijkt dat we volgend jaar netto 100 euro minder aan energie hoeven te betalen - mits ons gebruik gelijk blijft. Terug naar boven